Spływ powierzchniowy jest wynikiem zbyt dużej ilości wody w glebie i polega na wymywaniu przez wodę substancji chemicznych, takich jak nawozy i środki ochrony roślin. Razem z wodą przemieszczają się także cząsteczki gleby powodując erozję.
Przyczyny i skutki spływu powierzchniowego
Bezpośrednią przyczyną spływu mogą być zarówno zbyt długie i intensywne deszcze jak i nieprawidłowe nawadnianie. Kiedy gleba nasyci się wodą, woda spływa po jej powierzchni lub pod jej powierzchnią. Może to mieć miejsce nawet przy niewielkim nachyleniu terenu.
Czynnikami, które sprzyjają pojawieniu się tego zjawiska są m.in.:
płytko położona warstwa nieprzepuszczalna gleby,
brak miedz i śródpolnych skupisk roślin – duże, jednolite powierzchnie pól,
duże nachylenie terenu,
prowadzenie uprawy gleby i roślin wzdłuż stoków,
niekorzystne właściwości gleby, np. zbyt mała zdolność magazynowania wody w glebie spowodowana małą zawartością próchnicy.
Negatywnymi skutkami spływu są:
erozja gleby, a co za tym idzie utrata cennej warstwy próchnicznej,
wymywanie nawozów i środków ochrony roślin do wód powierzchniowych,
przesiąkanie ww. substancji do wód podziemnych,
w dalszej kolejności - skażenie cieków i zbiorników wodnych oraz możliwe skażenie studni.
Akademia PSOR – Spływ powierzchniowy, drenaż i wymywanie
Ograniczanie spływu powierzchniowego
Spływ powierzchniowy jest złożonym problemem, do którego rozwiązania trzeba podejść kompleksowo, analizując dane o topografii terenu, warunkach hydrologicznych, glebach i gospodarstwach położonych w całej zlewni. Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się w bezpłatnym poradniku do którego link zamieściłam na końcu artykułu.
Tutaj ograniczę się do wymienienia przykładów dobrych praktyk, które można wdrożyć w skali pojedynczego pola. Może to być:
zoptymalizowanie nawadniania (stosowanie nawadniania kropelkowego, automatyzacja systemów nawadniania),
zwiększanie pojemności wodnej gleby (uprawa poplonów o głębokim systemie korzeniowym, zwiększenie zawartości materii organicznej),
zachowanie dobrej struktury gleby (stosowanie uprawy konserwującej i siewu bezorkowego, likwidowanie zaskorupienia gleby, unikanie zagęszczania gleby i tworzenia kolein),
wysiewanie roślin okrywowych jako poplon lub międzyplon lub pozostawienie na powierzchni gleby resztek pożniwnych, co spowalnia spływ,
efekt spowolnienia spływu możemy też uzyskać poprzez utrzymanie trwałej roślinności na granicach pól oraz tworzenie śródpolnych pasów trwałej roślinności.
Spływ powierzchniowy i przesiąkanie nawozów i środków ochrony roślin do wód podziemnych są bardzo ważnym i jednocześnie najtrudniejszym do opanowania źródłem zanieczyszczenia wód. Do jego ograniczania trzeba podejść kompleksowo, a najlepsze efekty osiągniemy angażując wszystkie gospodarstwa z terenu danej zlewni.
Materiały do pobrania
Pobierz bezpłatne materiały, aby dowiedzieć się więcej na temat zjawiska spływu powierzchniowego, drenażu i wymywania oraz metod ich ograniczania:
Autor: dr Joanna Gałązka, Polskie Stowarzyszenie Ochrony Roślin
Artykuł powstał we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem Ochrony Roślin, twórcą Inicjatywy bezpiecznego stosowania ochrony roślin, której DIONP jest Partnerem.
Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym sklepie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania sklepu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego sklepu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności sklepu.RozumiemPolityka prywatności
