Modliszka zwyczajna w Polsce
13 sierpnia, 2021
Hotel dla owadów – zainspiruj się różnymi modelami
28 listopada, 2021Skulik przędziorkowiec to jedna z najmniejszych biedronek w Polsce
Skulik przędziorkowiec (Stethorus punctillum) to chrząszcz należący do rodziny biedronkowatych, rodzaju Stethorus. Choć jego nazwa na to nie wskazuje bezpośrednio, to jest to jedna z biedronek, która naturalnie występuje w polskiej przyrodzie. Dla przypomnienia, w kraju mamy ponad 70 rodzimych gatunków biedronek, do których w 2006 roku dołączyła biedronka azjatycka – owad inwazyjny, ale niezaliczany na ten moment do szkodników, gdyż póki co efektywnie zwalcza choćby mszyce. O biedronce azjatyckiej jest osobny materiał dostępny TUTAJ.
Skulik przędziorkowiec - wróg naturalny przędziorków
Jak wygląda skulik przędziorkowiec?
Dorosłe osobniki są bardzo małymi (zwykle do 1,5 mm długości), włochatymi, owalnymi chrząszczami. Dominuje u nich zabarwienie czarne, ale aparat gębowy, krótkie czułki i odnóża przybierają brązowo-żółtawe zabarwienie. Całkowita masa ciała osobnika dorosłego waha się od 400 do 500 mikrogramów. Jaja są owalne, żółtawo-białawe, długości zaledwie 0,1 mm. Owad składa jaja pojedynczo, na spodniej stronie liści roślin zwykle w koloniach przędziorków. Larwy są szarawe, z ciemniejszymi plamkami na ciele, długości do 0,5 mm. Wyglądem przypominają nieco typowe larwy biedronek. Zazwyczaj są powolne, niemniej bez problemu przechodzą w miejsca w których aktualnie żerują przędziorki. Poczwarki tego gatunku są nieruchome, spłaszczone, barwy czarnej z licznymi włoskami.
Biologia
Biedronka ta występuje powszechnie w Polsce ale jest trudna do wypatrzenia. To jedna z najmniejszych biedronek znanych w kraju. Spotykana jest choćby w parkach, ogrodach, zaroślach czy też na terenach ruderalnych.
Stadium zimującym są chrząszcze ukryte w różnych zakamarkach, w tym w ściółce, pod korą, a także jak w ogrodzie są hotele dla owadów to może i w nich się ukrywać (TUTAJ). Zazwyczaj owady wychodzą z kryjówek wiosną, przeważnie na przełomie kwietnia i maja. Najłatwiej jednak jest go spotkać od czerwca obserwując rośliny opanowane przez przędziorki. Samice składają jaja na spodniej stronie liści roślin opanowanych przez roztocza. Co ciekawe i ważne – płodność samicy i to, ile jaj zniesie zależy od tego jak dużo jest przędziorków. Owad zatem ocenia potencjał możliwości swojego dalszego rozwoju w zależności od dostępności pożywienia. Do dojrzewania jaj w drogach rodnych samicy konieczne jest ciągłe odżywianie się preferowaną zdobyczą. Na przykład samice muszą spożywać co najmniej 20 przędziorków dziennie, aby rozpocząć i utrzymać produkcję jaj. W literaturze wskazuje się, całkowita płodność samicy może przekroczyć 1000 jaj w okresie jej dwuletniego życia, biorąc pod uwagę zimowanie. W hodowlach tego gatunku prowadzonych w laboratoriach, bez zimowego spoczynku płodność jest o wiele mniejsza. Biedronka ta występuje do jesieni, po czym ukrywa się na zimowy spoczynek.
Długość trwania stadium jaja zależy od temperatury i może to być 3-5 dni. Larwy przechodzą przez cztery stadia rozwojowe zwykle w ciągu 10-14 dni w zależności od temperatury. Dojrzałe larwy przemieszczają się w kierunku niższych części roślin, aby przepoczwarzać się, najczęściej na spodniej stronie liści. Stadium poczwarki trwa zwykle 6-8 dni, po czym pojawia się chrząszcz nowego pokolenia. Cały cykl życia trwa dwa tygodnie w temperaturze 26oC. Optymalna temperatura do hodowli tego gatunkujak podaje literatura wynosi od 23 do 25ºC.
Znaczenie dla praktyki
W warunkach Polski skulik przędziorkowiec pozwala w sposób naturalny ograniczać liczebność przędziorków na różnych roślinach. Obok upraw w gruncie, może także przedostawać się do tuneli i szklarni w poszukiwaniu pokarmu. Owad lepiej rozwija się w wyższych temperaturach w granicach 20-30oC, ale także w dość szerokim zakresie co do wilgotności powietrza w granicach 30-90%.
Należy zauważyć, że pojedyncza larwa może zjeść w ciągu swego krótkiego życia do 150-240 przędziorków. Co ważne, larwy i osobniki dorosłe skulika mogą zjadać jaja, larwy i dorosłe przędziorki. Ich pokarmem mogą być także młode mszyce (chodzi o ich mały rozmiar). Wykazano jednak w badaniach, że najlepiej sobie biedronka ta radzi na liściach gładkich. Im więcej ma włosków, tym skulik może być mniej skuteczny, gdyż jego larwy mają problem z poruszaniem się. Z tego powodu choćby wskazuje się, że w uprawach pomidora skulik słabo zwalcza przędziorki. Nie na każdej zatem roślinie skulik będzie działał. W ogrodzie DIONP biedronkę tą spotkano w uprawie kukurydzy ozdobnej. Trzeba zatem dokładnie obserwować rośliny na jej obecność i oczywiście uważać na stosowane w ogrodzie środki ochrony roślin, aby przez przypadek jej nie zabić.
