Chcąc skutecznie powstrzymać niszczycielską działalność ćmy bukszpanowej należy na jak największym obszarze stosować metody ograniczające jej liczebność. Im więcej osób zaangażuje się w jej zwalczanie na danym terenie np. ogrodach ROD, tym mniejsza będzie szkodliwość owada, ale trzeba pamiętać, że chwila nieuwagi, nalot motyli i niezauważenie gąsienic znowu spowoduje uszkodzenia roślin. Ten szkodnik wymaga od ogrodników stałego monitoringu wizualnego, który wspomagają różne urządzenia np. pułapki feromonowe (TUTAJ) oraz pułapki świetlne (TUTAJ).
Poniżej przedstawiamy 12 kroków, które warto wykonać przystępując do ograniczania liczebności i szkodliwości ćmy bukszpanowej. Warto zastosować kilka metod zapobiegawczych i przynajmniej jedną w której szkodnika się bezpośrednio zwalcza np. biologiczną lub chemiczną, ewentualnie naprzemiennie walkę biologiczną z chemiczna, aby oddalić w czasie ryzyko uodpornienia się ćmy na stosowane preparaty chemiczne.
1. Poznaj wygląd szkodnika – jaj, gąsienic, poczwarek oraz motyli, tak formy jasnej, jak i ciemnej. Poznaj, jak owad uszkadza rośliny, aby nie pomylić objawów z innymi szkodnikami, chorobami lub pozostałymi zaburzeniami w rozwoju bukszpanów.
2. Poznaj cykl rozwojowy szkodnika, czyli kiedy występują poszczególne stadia rozwojowe ćmy – to ważne. Znajomość biologii pozwala przewidzieć terminy wykładania pułapek feromonowych/świetlnych, a także ustalić terminy zabiegów biologicznego lub chemicznego zwalczania ćmy.
3. Obserwuj rośliny od marca do listopada - zaglądaj także do wnętrza krzewów. Ćma rozwija 2-3 pokolenia w ciągu roku (rzadko 4 w Polsce). Nie można o tym zapominać. Jest obecna niemal cały sezon wegetacyjny.
4. Monitoruj ogród za pomocą pułapek feromonowych lub pułapek świetlnych. Pułapki ograniczą częściowo liczbę motyli w ogrodzie, w czasie intensywnego ich nalotu. Motyle mogą latać od wiosny do jesieni – trzeba o tym wiedzieć. Pułapki sa dostępne w sklepie DIONP – TUTAJ.
5. Przez cały sezon wegetacyjny wytrząsaj i zbieraj spod roślin opadłe liście, w których owad może się przepoczwarczać i zimować. Można użyć do tego celu grabi o giętkich ząbkach lub miotły brzozowej. Opadłe na glebę liście, gąsienice i poczwarki należy niszczyć, ale nie kompostować.
6. Od wiosny do jesieni poszukuj na liściach złóż jaj, gąsienic i poczwarek ćmy i je niszcz mechanicznie np. zgniatając lub zakopując.
7. Gdy ćma zniszczy ci część bukszpanów i je musisz wykopać, to pamiętaj – zakop lub wywieź je z ogrodu jak najszybciej (nie wszędzie wolno palić zaschłe rośliny). Nie składuj oraz nie kompostuj resztek, bowiem szkodnik w nich schowany przeżyje i znowu naleci. Doskonałym sposobem są rozdrabniarki gałęzi (np. elektryczne), które mechanicznie potną i resztki roślin, ale i szkodnika w nich ukrytego.
8. Regularnie, od wiosny do jesieni strząsaj oraz uszkadzaj mechanicznie gąsienice i poczwarki obecne na roślinach silnym strumieniem wody np. z myjki ciśnieniowej. Opadłe na glebę szkodniki niszcz mechanicznie. Możesz zmywać i wygrabiać jednocześnie rośliny.
9. W czasie intensywnego lotu motyli nakładaj włókninę na rośliny, co ograniczy składanie na nich jaj przez samice. Osłaniaj bukszpany dokładnie, gdyż motyle mogą się wciskać w zakamarki. Lepiej użyć jasnej, cienkiej agrowłókniny, która nie zakłóci fotosyntezy.
10. Dbaj o ptaki owadożerne w ogrodzie i okolicy – buduj budki lęgowe, twórz miejsca ostojowe. Dbaj o różne owady drapieżne, bo część z nich może stać się wrogami naturalnymi ćmy. Ustawiaj hotele dla owadów. Twórz dla nich enklawy. Hotele są dostępne TUTAJ.
11.Stosuj walkę biologiczną za pomocą zarejestrowanych biopreparatów np. na bazie Bacillus thuringiensis. Zwykle potrzeba 2-4 zabiegi ochronne. Biopreparaty zawierające pożyteczne bakterie owadobójcze zarejestrowane na ćmę to: Lepinox Plus, BioBit, DiPel DF, Florbac, XenTari WG oraz Xtreem (stan biopreparatów na rok 2022 - za każdym razem sprawdź w zaleceniach ochrony bukszpanów czy są obecne te, jak i nowe biopreparaty). Pamiętaj, że nie kazdy biopreparat mikrobiologiczny ma rejestrację dla uzytkowników nieprofesjonalnych czyli np. ogrodników-hobbystów. Możesz próbować użyć makroorganizmy niszczące jaja np. kruszynka o ile na rynku pojawią się takie biopreparaty. Warto spróbować pogarszać warunki życia ćmy za pomocą niechemicznych preparatów higienizacyjnych.
12. Stosuj walkę chemiczną za pomocą zarejestrowanych preparatów, w oparciu o monitoring szkodnika. Zwykle potrzeba 2-4 zabiegi opryskiwania roślin. Można przy kilku zabiegach na ćmę naprzemiennie stosować zwalczanie chemiczne z biologicznym, co pozwala uchronić się przed wytworzeniem się odporności szkodnika na chemiczne środki ochrony roślin. Na ten moment (rok 2022) do zwalczania ćmy zarejestrowane są preparaty: Mospilan 20 SP, Marbel 20 SP oraz Makari 20 SP zawierające acetamipryd, a także preparaty Affirm 095 SG i Proclaim zawierające benzoesan emamektyny. Przypominamy, że ogrodnikom-hobbystom nie wolno stosować preparatów zarejestrowanych dla profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin – trzeba przejść odpowiednie przeszkolenie. W sklepach kupujmy tylko preparaty dla nieprofesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin, jeżeli nie posiadamy stosowanych pozwoleń na stosowanie preparatów chemicznych dla profesjonalistów.
Autorzy: dr hab. inż. Paweł K. Bereś, mgr Beata Bereś (Ogrodnicy DIONP)
Opracowano na podstawie własnego doświadczenia i literatury. Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019, poz. 1231 z późn. zm.). DIONP wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej www.dionp.pl
