Monitoring omacnicy prosowianki w 2024 roku – pułapki świetlne
25 maja, 2024
Larwy na różach? – może to obnażacze?
14 września, 2024Bielik krzyżowych może porażać różne warzywa kapustowate
Kto uprawia w ogrodzie chrzan, rzodkiewkę, rzepę, rzodkiew, brukiew, a rzadziej kapusty, brokuł i kalafior ten może niekiedy zaobserwować pojaw na górnej powierzchni liści nabrzmiałych narośli, podczas gdy na spodniej stronie są widoczne białawe a potem brązowawe plamy. Takie objawy są charakterystyczne dla organizmu grzybopodobnego o nazwie Albugo candida, który wywołuje chorobę zwaną bielikiem krzyżowych. Jak sama nazwa choroby wskazuje dotyka ona roślin z dawnej rodziny krzyżowe, a obecnie określanej jako kapustowate.
Objawy chorobowe najłatwiej zaobserwować na chrzanie. Mogą pojawiać się już od maja bądź czerwca w zależności od roku. Na górnej powierzchni liścia pojawiają się oliwkowozielone plamki, które ż czasem ulegają nekrozie i przebarwiają się na czerwonawo, a potem mogą wykruszać. Plamy te dodatkowo są wypukłe co przypomina narośla powstające choćby przy żerowaniu szkodników np. szpecieli. Początkowo tych narośli jest niewiele, ale mogą przybywać stąd cały liść może być zdeformowany. Pod spodem liścia, w miejscu plam widoczna jest biaława „grzybnia” przypominająca niektórym mączniaka prawdziwego. Nie jest to jednak mączniak, ale miejsca skupisk zarodników, które osypują się na glebę i rośliny, w tym są przenoszone przez wiatr i wodę.
Warto wiedzieć, że zarodniki organizmu wywołującego bielika krzyżowych potrafią aktywnie pływać w wodzie niczym „kijanki”. Woda jest bowiem kluczowa do porażania przez nie roślin i do przemieszczania się, dlatego gdy obok chrzanu rosną inne rośliny żywicielskie to patogen łatwo się może przenosić. To z tego powodu tak ważny jest płodozmian, w tym zwalczanie chwastów krzyżowych, które też może porażać.
Przy silnym pojawie, bielik krzyżowych może całkowicie pozbawić roślin liści, a więc zakłóca przebieg fotosyntezy. Rośliny zatem słabiej rosną i gorzej plonują. Na plantacjach nasiennych warzyw uszkadza też kwiatostany, a więc jakość późniejszego materiału siewnego spada. U chrzanu, rzodkiewki, ale i innych roślin patogen ten może wywołać też pojawianie się zgrubień na korzeniach, co może być mylone z pojawem kiły kapusty, czy też żerowaniem chowacza galasówka.
Rozwojowi bielika krzyżowych sprzyja niska temperatura wiosną (10-20oC), duża wilgotność i długotrwałe zwilżenie liści. Zarodniki pływkowe z wykorzystaniem wody łatwo się przemieszczają i infekują rośliny, w tym mogą przetrwać w glebie i na resztkach roślinnych do kilku lat.
Aby ekologicznie ograniczać pojaw tej choroby należy stosować płodozmian. Nie powinno uprawiać się warzyw kapustnych koło chrzanu, który będąc atrakcyjnym żywicielem patogena może nasilać pojaw choroby. Jak zbiera się chrzan dzikorosnący do przetworów należy zbierać tylko zdrowy, bo przyniesienie chorego do domu, a następnie wyrzucenie korzeni i liści na kompost może skutkować pojawem choroby we własnym ogrodzie. Należy także zwalczać chwasty kapustowate np. gorczycę, tobołki polne, rzodkiew świrzepę, stulichę psią, tasznika pospolitego itd.
Przy bardzo silnym pojawie tej choroby i ryzyku, że może w kolejnych latach stanowić problem można użyć środki ochrony roślin zarejestrowane dla ogrodników-hobbystów. W centrach ogrodniczych należy szukać przez doradców fungicydów na bielika krzyżowych występującego na warzyw kapustowatych.
