Głąbigroszek szkarłatny – uprawa i wykorzystanie
26 grudnia, 2024
Kukurydza na mąkę odmiany Montana Red Eagle – z plamką w kształcie orła
28 grudnia, 2024Okra to egzotyczne warzywo
Okra (Abelmoschus esculentus) jest znana pod różnymi alternatywnymi nazwami jak np. piżmian jadalny, ketmia jadalna, gombo czy też choćby okro. Nazw lokalnych może być jeszcze więcej.
Warto wiedzieć, że okra to roślina jednoroczna z rodziny ślazowatych. Już samo to wskazuje, że cechą tej rośliny może być wydzielanie śluzu i słusznie, bo tak jest. Roślina ta wywodzi się z rejonów tropikalnych i subtropikalnych, ale obecnie jest uprawiana w różnych krajach, w tym w Polsce. Bez problemu jej nasiona można kupić w kraju. Jest u nas traktowana zarówno jako roślina warzywna, jak i ozdobna.
W Polsce spotyka się nasiona kilku odmian. Zielone rośliny i torebki da nam choćby odmiana Clemson Spineless, natomiast czerwonawo-zielone odmiany: Burgundy, czy też Jing Orange.
Opis rośliny
Roślina o wysokości do 2-4 metrów w rejonach naturalnego występowania. W Polsce w zależności od terminu siewu, ale i warunków termicznych może osiągnąć do 1-1,5 metra, rzadko 2 metry. Roślina rozwija jeden pęd główny od którego odchodzą pędy boczne. Pęd jest zielony lub zielono-czerwonawy.
Liście są duże, dłoniaste, 3-7 klapowate, skrętoległe o powcinanych brzegach. Kolor liści jest zielony lub zielonkawo-czerwonawy, co zależy od odmiany.
Kwiaty jasnożółte, ale od dołu mogą przebarwiać się na kolor czerwonawy. Są puste, składające się z pięciu płatków. Poszczególne płatki nachodzą na siebie. Kielich o długości do 4.5 cm. Pośrodku znajduje się jeden słupek i zrośnięte pręciki.
Owocem jest torebka. Jest ona wydłużona, o długości do 30 cm. Posiada kanciasty kształt i dużą komorę nasienną. Zwykle barwy zielonej, ale u odmian o czerwonym zabarwieniu przyjmuje także taki kolor czerwonawo-zielonkawy. Wewnątrz torebki, która jest jadalna znajdują się nasiona. Początkowo są miękkie o barwie białawej, a po dojrzeniu staja się szaroniebieskie. Nasiona są okrągłego kształtu.
Wymagania uprawowe
Okra to roślina tropikalna zatem wymaga wysokich temperatur do rozwoju. Mróz ją niszczy. Należy ją uprawiać na miejscach nasłonecznionych, osłoniętych od wiatrów. W cieniu może słabo rosnąć, w tym nie wyda owoców (torebek). Najlepiej jak rośnie solo z uwagi na swoje gabaryty. Może być uprawiana w tunelu/szklarni, w gruncie, jak również w dużych pojemnikach na balkonach i tarasach. Roślina ginie z chwilą pojawu przymrozków.
Gleba powinna być żyzna, przepuszczalna ze stałym dostępem do wody. Okra dobrze rośnie w dość szerokim pH od 5,8 do nawet 7.
Okrę można uprawiać z rozsady lub z siewu bezpośredniego. Rozsada jest o tyle dobrym rozwiązaniem, że pozwala wydłużyć czas rozwoju roślin o nawet 2-3 tygodnie, w zależności od terminu siewu, a to może zwiększyć szansę na otrzymanie dużych roślin, z większą ilością owoców.
Gdy uprawiamy okrę z rozsady, to nasionka wysiewamy rzadko do gleby uniwersalnej od razu do doniczek. Proponujemy takie rozwiązanie, aby potem nie pikować roślin. 1-2 nasionka umieszczamy w doniczce o średnicy minimum 10 cm na głębokość 1-2 cm. Można początkowo doniczkę okryć folią, aby utrzymać temperaturę i wilgotność na oknie dobrze doświetlonym. Siew na rozsadę polecamy robić od kwietnia, kto ma warunki lokalowe może nawet i od końca marca. Gdy są problemy z miejscem, to można siać do połowy maja. Ważne jest jednak to, że w miejscu produkcji rozsady musi być sporo słońca i ciepło. na oknach słabo doświetlonych można używać specjalnych lamp do roślin, które ograniczą wyciąganie się siewek do słońca.
Siew do gruntu limitują temperatury. Nasiona musza trafić do gleby nagrzanej, dlatego siewy wykonuje się po przymrozkach, co zwykle przypada od drugiej połowy maja do początku czerwca.
Okrę można uprawiać w dużych pojemnikach solo, także i na grządkach, ale również i w rzędach, przy czym należy pamiętać, że stworzą dużą masę roślinną, zatem odstępy sadzonki od sadzonki nie powinny być mniejsze niż 30 cm.
Okra wymaga regularnego dostępu do wody w okresach suszy, ale nie zalania. Dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie pod korzeń hydrożelu, który będzie kumulował wodę i oddawał ją w czasie niedoborów.
Jeżeli okra jest uprawiana na żyznym podłożu, zazwyczaj nie potrzebuje dodatkowego nawożenia. Gdy podłoże jest słabsze, to nawożenie tej rośliny jest standardowe jak pod inne uprawy warzywne. Doskonałe jest choćby nawożenie nawozami organicznymi – oborniki, czy też kompost. W naszym ogrodzie, roślina uprawiana na grządce podwyższanej, gdzie jest bardzo żyzna gleba osiągnęła 1,5 metra wysokości. Te w pojemnikach, z uwagi na ograniczony rozrost korzeni były niższe – do 100 cm.
Okra uprawiana z rozsady może plonować wcześniej. Zwykle pierwsze zbiory torebek zaczynają się od końca lipca i w sierpniu i trwają do końca wegetacji.
Pod cele kulinarne zbiera się młode torebki, z niedojrzałymi nasionami. One są najsmaczniejsze i zarazem nie są twarde. Żeby mieć odpowiedni plon, to trzeba posadzić co najmniej kilka roślin.
Zagrożenia dla okry
Obok czynników pogodowych, roślina ta początkowo wymaga ochrony przed chwastami. Poza tym jest słabo uszkadzana przez choroby i szkodniki, dlatego praktycznie żadnych działań zwalczających się nie prowadzi. Pewnym problemem może być jedynie zgorzel siewek na etapie produkcji rozsady, dlatego trzeba choćby stosować dobrą ziemię ogrodniczą, w tym można zaprawiać nasionka naturalnymi zaprawami dostępnymi dla hobbystów, czy też naturalnymi wyciągami z roślin.
Wykorzystanie
Okra jest doskonała jako ozdoba, głównie z liści, gdyż kwiaty są słabo widoczne spod masy zielonej, w tym krótko kwitną. Poza tym kwiaty mogą się zamykać w pochmurne dni.
Okra to jednak cenne warzywo. Młode torebki mają ciekawy smak przypominający młodą cukinię albo fasolkę szparagową. Wykorzystuje się je choćby jako dodatek do innych duszonych warzyw, czy też zup. Jako że torebki wydzielają śluz, są idealne do zagęszczania potraw. Można tworzyć z nich sałatki, marynować. Torebki są bogate w składniki odżywcze.
