
Wielopalczastość kolb kukurydzy – anomalia rozwojowa
2 maja, 2025
Dlaczego liście tuj (żywotników) czernieją – oto możliwe przyczyny
3 maja, 2025Ogród owocowo-warzywny na balkonie lub tarasie? – czy ma to sens? Czy istnieją takie ogrody?

Nawet w centrum miasta można założyć mini-ogród dający jadalny plon
Uprawiać rośliny każdy może, nawet w sercu miasta
Nie jest prawdą, że chcąc uprawiać warzywa czy też owoce potrzeba mieć ogród przydomowy (działkę). Dla chcącego nie ma nic trudnego, dlatego DIONP stoi na niezmiennym stanowisku, że ogrodnikiem może być nawet osoba mająca parapet okienny. Oczywiście szczęśliwi ci co działki lub ogrody mają, niemniej kto ma balkon lub taras może stworzyć na nich małe namiastki grządek owocowo-warzywnych do czego serdecznie zachęcamy.
Prawdą jest, że nie każde miejsce nadaje się pod uprawę roślin jadalnych, gdyż rośliny mają określone wymagania, głównie do naświetlenia i temperatury, ale i wytrzymałości na przesuszenie, które na balkonach często się zdarza z uwagi na nagrzewanie się ścian bloków i często ograniczony ruch powietrza.
Ogród warzywno-owocowy na balkonie/tarasie?
Poniżej prezentujemy podstawowych 10 kroków jak założyć ogródek owocowo-warzywny na balkonie/tarasie, które zostały również zaprezentowane w naszej książce pt. "Miejski ogród. Uprawa warzyw i ziół na balkonach i tarasach", dotyczącej ogrodnictwa miejskiego i możliwości uprawy warzyw w tak specyficznym miejscu jak balkon czy też taras.
- Balkon musi mieć dobry stan techniczny jeżeli zamierzamy na nim ustawiać cięższe donice z roślinami. Musimy pamiętać o BHP, aby nic z naszego balkonu nie spadło w dół, zwłaszcza przy silnym wietrze. Zastanowić się trzeba czy rośliny na balkon/taras będą pochodziły z własnego wysiewu i samodzielnym zrobieniu rozsady, czy też będą kupione w centrum ogrodniczym. Te kupione wymagają tylko wsadzenia i pielęgnacji. Te z siewu wymagają zwykle więcej miejsca na parapecie, odpowiedniego terminu siewu, często pikowania.
- Kupić należy uniwersalną ziemię ogrodniczą bo ona nadaje się do większości roślin. Gdy uprawiamy rośliny kwaśnolubne to należy nabyć ziemię o niskim pH. Uprawa roślin na balkonie/tarasie wymaga w okresie upalnej wiosny i lata systematycznego podlewania. Często do podłoża dodaje się choćby hydrożel, zeolit, wermikulit lub perlit utrzymujące wodę, ale także napowietrzające glebę i ją drenujące. Dobra ziemia ogrodnicza bogata w składniki odżywcze pozwala ograniczyć nawożenie lub z niego zrezygnować. Przy niektórych gatunkach wymagających więcej składników odżywczych stosuje się bionawozy.
- Kupic należy doniczki o odpowiedniej pojemności w zależności od rozmiaru jaki docelowo osiągnie roślina, którą chce się uprawiać. W zbyt małych doniczkach rośliny będą się męczyły i szybko przesychały. Pamiętać należy o docelowym rozmiarze rośliny, gdyż na początku może to wyglądać nietypowo, że w dużej donicy jest malutka roślinka, ale ona potem urośnie. Niekiedy stosuje się przesadzanie roślin do coraz to większych donic. Niektóre rośliny np. dyniowate (np. ogórki) nie lubią przesadzania. Jeżeli duży jest taras i chce się, aby rośliny wieloletnie przetrwały to trzeba kupować doniczki z zimowymi osłonkami chroniącymi przed przemarznięciem korzeni.
- Zwrócić należy uwagę na to, od której strony świata leży balkon/taras. Najlepiej, aby był dobrze doświetlony, a tym samym ciepły (część roślin słabiej rośnie od strony północnej). Promienie słoneczne stymulują wzrost roślin, w tym wpływają na smak i kolor owoców. Pod kątem nasłonecznienia i temperatury dobiera się rośliny do uprawy – czytać należy etykiety na roślinach lub na opakowaniach nasion jakie warunki preferują. Te preferujące cień lub półcień wysadzać można tam, gdzie słońce ich nie uszkodzi, bądź stosuje się zacienienie np. innymi roślinami, przedmiotami.
- Zdecydować należy czy doniczki (skrzynki) wiesza się na balustradzie, czy podwiesza na hakach jako wiszące, czy też ustawia na podłodze lub różnego rodzajach stojakach. Trzeba w każdym przypadku zabezpieczyć je, aby nie przewracały się, a zwłaszcza żeby nie spadły z balkonu i komuś krzywdy nie zrobiły.
- Spośród warzyw idealne na balkony są te gatunki, które nie rosną intensywnie i nie wymagają zbyt wiele miejsca, w tym charakteryzują się dość krótkim okresem wegetacji. Są to głównie: sałata, pomidory nisko rosnące (w tym odmiany do gruntu oraz karłowe tzw. koktajlowe), papryka (w tym odmiany karłowe), cebula, szczypiorek, seler naciowy. Sprawdzą się także odmiany karłowe fasolki szparagowej, rzodkiewka, ogórek, cykoria liściowa, rukola. Na większych balkonach niektórzy uprawiają również ziemniaki (do wczesnego zbioru) albo w dużych donicach albo w workach, ale także choćby melony, dynie, patisony, cukinie, oraz odmiany papryk i pomidorów średnio rosnących. Coraz powszechniejsza staje się uprawa batatów (ziemniaki słodkie – wilec ziemniaczany), których sadzonki najlepiej robić od zimy, gdyż batat ma bardzo długi okres wegetacji. Przy wysiewie różnych roślin dobrze jest zaznaczyć w których miejscach co rośnie i tu doskonale sprawdzą się etykiety wielorazowego użytku.
- Bardzo wskazane jest także stworzenie małego kącika z ziołami. Do najbardziej polecanych zalicza się gatunki jednoroczne np. bazylię, koper, cząber, pietruszkę naciową, seler naciowy, trybulę. Można także pokusić się o zioła wieloletnie np. rozmaryn, miętę, lawendę, szałwię, estragon, tymianek czy też lubczyk.
- Wśród owoców najczęściej spotykane na balkonach są truskawki i poziomki, w tym odmiany o zwieszających się pędach. Na większych balkonach i tarasach przy odpowiednim zabezpieczeniu doniczek przed przemarzaniem korzeni można spotkać w uprawie choćby niektóre odmiany maliny, borówki amerykańskiej, jagody kamczackiej, a nawet porzeczek i agrestu. W dużych donicach uprawia się także karłowe odmiany drzew owocowych np. czereśni, wiśni, śliwy, brzoskwini, jabłoni czy też gruszy.
- Pamiętać należy o regularnej pielęgnacji swojego małego ogrodu. Jest on mniej pracochłonny niż tradycyjny, ale też wymaga czujnego oka, bo przez nieuwage łatwiej stracić rośliny rosnące w pojemnikach. Regularnie podlewać należy odstaną wodą, co pewien czas nawozić rośliny, a jak zajdzie potrzeba starać się niechemicznie zwalczać choroby lub szkodniki jakie mogą się pojawić. Należy starać się nie podlewać roślin po liściach w ciągu dnia (ryzyko przypalenia blaszek). Nie używa się bardzo zimnej i mocno chlorowanej wody. Obrywa się i usuwaj chorujące, bądź uszkodzone liście. W celu zwiększenia zapylania roślin (np. przez pszczoły) i przyciągnięcia zarazem owadów zjadających szkodniki (biedronki, złotooki, bzygi, cęgosze, niektóre pająki, pluskwiaki) warto zainstalować na balkonie hotele dla owadów. Warto obok roślin jakadalnych uprawiać obok rośliny stricte ozdobne.
- Ponieważ rośliny uprawiane na balkonie są wykorzystywane do bezpośredniego spożycia, często przez małe dzieci, stąd należy je w jak największym stopniu wzmacniać i chronić (przed chorobami i szkodnikami) preparatami ekologicznymi np. wyciągami z różnych roślin, gnojówkami, biopreparatami z mikroorganizmami, kwasami humusowymi, tablicami lepowymi itd. Przed spożyciem, zawsze powinny być obmyte z ewentualnych zanieczyszczeń jakie mogły osiąść na roślinach.
Rośliny z balkonu/tarasu są równie zdrowe i pyszne co te z ogrodu. Środowisko miejskie nie powoduje, że są to rośliny gorszej jakości, czy wręcz niebezpieczne. Trzeba tylko pamiętać o regularnym myciu plonów przed ich spożyciem, gdyż czy to na liściach czy na owocach osadzają się rożne zanieczyszczenia z powietrza. Więcej jest ich zwykle w mieście, gdzie jest większy ruch samochodowy, ale trzeba pamiętać, że rośliny posiadają mechanizmy chroniące je przed toksynami, stąd one również stoją na straży, żeby plony z balkonów były zdrowe.
Ogród warzywny na balkonie