Jak uprawiać cebulę z dymki? – podstawowe informacje
10 stycznia, 2024
Jak uprawiać cebulę z nasion? – podstawowe informacje
10 stycznia, 2024Szukasz ciekawych odmian rzodkiewek?
Jeżeli zainteresowała Ciebie uprawa rzodkiewek czy to w gruncie, czy pod osłonami, bądź masz balkon lub taras, to może zainteresujesz się tymi odmianami, które jako DIONP uprawialiśmy we własnym ogrodzie? Kolekcję naszych odmian opisaliśmy TUTAJ.
Informacje ogólne
Rzodkiewka jest warzywem jednorocznym, należącym do rodziny kapustowatych, dlatego też w celu poprawy zdrowotności roślin nie należy jej uprawiać na stanowiskach na których rosły inne kapustowate wcześniej. Dobrze jest też zastosować izolację przestrzenną na grządkach od innych roślin z tej samej rodziny.
Rzodkiewki to bardzo ciekawe warzywa reprezentowane przez wiele odmian. Jest duże bogactwo kolorów, ale także i samo zgrubienie może być zróżnicowane. Z częścią odmian można zapoznać się obserwując odmiany uprawiane przez DIONP.
Na rynku są nasiona poszczególnych odmian, jak również różne mieszanki, w tym mix tzw. kolorowych rzodkiewek. Osobiście polecamy testowanie poszczególnych odmian, tak aby sobie wyrobić zdanie na temat tego co oferuje rynek nasion. Nie każdy mix kolorów zawiera opis z jakich odmian się składa. Niestety, często w takich mixach dominuje jedna odmiana, a reszta to dodatki.
Częścią jadalną jest zgrubienie korzeniowe zwane korzeniem, chociaż korzeń właściwy znajduje się pod zgrubieniem i jest słabo rozwinięty. Zgrubienie korzeniowe w zależności od odmiany może mieć okrągły, owalny bądź silnie wydłużony kształt. Skórka może być czerwona, różowa, fioletowa, biaława, żółta, a także w różnych odcieniach tych kolorów. Są także rzodkiewki dwukolorowe np. czerwono-białe. Miąższ zwykle biały bądź lekko różowawy. Smak od łagodnego po ostry. Najsmaczniejsze są mniejsze rzodkiewki, gdy ich miąższ jest soczysty i jędrny. Jadalne są także liście mające ostry posmak.
Duże, a zwłaszcza przerośnięte zgrubienia tracą część smaku, w tym parcieją. Niektóre odmiany mogą być bardziej podatne na to zjawisko, a może mu sprzyjać np. mała ilość wody w glebie, niedobory pokarmu, ale też i choćby temperatura zbyt wysoka. Przejrzałe zgrubienia tracą wigor, stają się miękkie i nie są zbyt smaczne.
Gdy zgrubienie osiągnie docelową wielkość, to roślina wytwarza kwiatostan więc składniki odżywcze kieruje w inne miejsce niż część jadalna. Wzrost temperatur, w tym wydłużanie się dnia może stymulować część odmian (nie wszystkie) do wybijania w kwiatostany.
Rzodkiewki uprawia się w gruncie, na grządkach podwyższanych, pod osłonami, a także na balkonach i tarasach, a nawet w doniczkach na parapecie. Uprawa wewnątrz pomieszczeń nie jest taka łatwa jak w gruncie.
Rzodkiewka choć nie jest w pełni mrozoodporna to dobrze znosi niskie temperatury, w tym niewielkie przymrozki. Rzodkiewka wytrzyma spadki temperatur do -4 oC, ale w dobie różnych odmian na rynku, w tym z różnych krajów lepiej przed mrozami je osłaniać, bo nie wiemy jak zagraniczna odmiana reaguje na przymrozki.
Rzodkiewki to rośliny lubiące chłodniejsze warunki. Dobrze rosną w temperaturach 12-16 oC. W bardzo wysokich temperaturach i przy małej ilości wody w glebie może dochodzić do parcenia miąższu.
Termin siewu
Rzodkiewkę uprawia się z nasion. Praktykuje się siew bezpośredni w miejsce docelowej uprawy – grunt lub pojemniki. Zdarzają się przypadki robienia rozsady przez hobbystów, ale przy rzodkiewce zasadniczo nie ma to sensu.
Siewy wykonuje się zwykle od marca początku maja a potem od drugiej połowy sierpnia do połowy września. Przy ogrzewanych osłonach uprawę można zacząć wcześniej i zakończyć później. Trzeba jednak czytać na opakowaniach nasion w jakim terminie hodowca zaleca siew konkretnej odmiany.
Na rynku są odmiany polecane niemal do całosezonowej uprawy, w tym w okresie lata – nie mają one tendencji do wybijania w kwiatostany w warunkach wysokich temperatur i długiego dnia. Wiele odmian nie ma takiej cechy i jak tylko dzień się wydłuża to bardzo szybko wytwarzają pęd kwiatostanowy – wówczas zgrubienie korzeniowe staje się małe i traci smak, bo składniki odżywcze są kierowane na rozwój kwiatów.
Rzodkiewki poleca się siać na kilka terminów stosując odstępy np. co 7-10 dni, dzięki czemu przez dłuższy czas można cieszyć się smakiem młodych zgrubień, które są najsmaczniejsze.
Najwcześniejsze odmiany rzodkiewek w dobrych warunkach pogodowych dają plon już po 3 tygodniach od siewu. Te późniejsze dopiero po 40-60 dniach.
Głębokość siewu i rozstaw siewek
Rzodkiewki zwykle sieje się na głębokość 1-1,5 cm. Nie należy siać jej zbyt głęboko (2-3 cm), gdyż wówczas może dojść do zdeformowania się zgrubień korzeniowych, które mogą się wydłużyć i skrzywić. Oczywiście u odmian sopelkowych korzeń przybiera podłużny kształt i nie jest to efekt deformacji.
Część osób wysiewa rzodkiewkę rzutowo, ale przy takim siewie część roślin może słabo rosnąć jak w miejscu uprawy się zbyt zagęszczą siewki. Lepiej siać je rzędowo, bo nasionka są dość duże i łatwo je umieścić w zagłębieniu. Idealny siew to nasionko od nasionka co 2-3 cm w rzędzie, a odstęp między rzędami to przynajmniej 10-20 cm. Trudno jednak tak precyzyjnie siać nasionka, choć cierpliwi i skrupulatni ogrodnicy niekiedy tak idealnie sieją te warzywo.
Niższą wartość obsady stosuje się do rzodkiewek podłużnych, natomiast większą odległość nasionka od nasionka zachowuje się przy odmianach okrągłych. Gdy zbyt gęsto zasiejemy rzodkiewkę, to na etapie wschodów można część roślin przerzedzić. Nadmiar roślin się wyrzuca, choć niektórzy ogrodnicy przenoszą je w inne miejsce. Na własnym przykładzie potwierdzić możemy, że wyrwany nadmiar roślin i ponownie posadzony w inne miejsce pozwolił nam uzyskać ładne zgrubienia korzeniowe.
Na rynku są także nasionka rzodkiewki na taśmie biodegradowalnej, którą się przysypuje ziemią w płytkim zagłębieniu.
Niektóre osoby rzodkiewki sieją także w małych redlinach, ale zachowując zalecaną głębokość siewu. Nie jest to jednak warunek konieczny, aby rzodkiewka się udała.
Stanowisko uprawy
Stanowisko pod rzodkiewki powinno być słoneczne, co pozwala na prawidłowy rozwój liści (nie wybijają do słońca) ale i na dobre ukształtowanie się zgrubienia. Dobre oświetlenie jest ważne, gdyż w cieniu lub półcieniu rzodkiewka ma tendencję do tworzenia dużej masy liści, przy jednoczesnym ograniczeniu wielkości zgrubienia. Zbyt gęsty siew także wywołuje podobne zjawisko, bo rośliny ze sobą konkurują o stanowisko, w tym światło.
Trzeba wiedzieć, że są na rynku odmiany, które rozwijają bardzo małe liście, wręcz nieproporcjonalne do dużego zgrubienia korzeniowego – to cecha odmianowa, która nie świadczy o złym stanowisku, a wręcz odwrotnie – wskazuje na jakość odmiany, która idzie w zgrubienie korzeniowe a nie w liście.
Pod uprawę rzodkiewki poleca się glebę żyzną, próchniczną, kompostową, która musi jednak dobrze utrzymywać wilgoć, której rośliny potrzebują do rozwoju. Gleby gliniaste, ale i piaszczyste lepiej „doprawić” kompostem lub kupną ziemią ogrodniczą celem polepszenia ich struktury. Rzodkiewkę można uprawiać w 2-3 roku po zastosowaniu obornika.
Odczyn gleby (pH) pod rzodkiewkę to 6,0-7,0. Należy unikać gleb zalewowych, na których stagnuje woda, a także silnie zaskorupiających się.
Dobrym sąsiedztwem dla rzodkiewki na grządkach będzie burak, groch, marchew, pomidor i por. Należy unikać siewu rzodkiewki koło innych roslin kapustnych.
Nawożenie
Uprawa rzodkiewki w żyznym podłożu nie wymaga wprowadzenia dodatkowego nawożenia. Czy to kompost, czy stosowany dwa lata wcześniej obornik, czy nawozy zielone to dobre rozwiązania pod uprawę tego warzywa. Gdy stanowisko jednak jest ubogie w składniki odżywcze (by to sprawdzić polecamy badanie gleby), to można przed siewem wymieszać z glebą nawóz sypki lub granulowany, bądź długodziałający. Można także w późniejszym czasie (gdy rzodkiewki mają już co najmniej 2-4 liście właściwe) podlewać lub opryskiwać rośliny rozcieńczonym nawozem płynnym (polecamy nawozy organiczne-płynne). Podlewanie wykonuje się wieczorem, gdy nie ma silnej operacji słonecznej. Lepiej do nawożenia (jeżeli jest potrzebne) stosować nawozy wieloskładnikowe (zwykle zwane uniwersalnymi), a nie tylko azotowe. Trzeba roślinom dostarczyć potrzebnych mikro i makroskładników, a nie tylko samego azotu, którego nadmiar roślinom nie służy (bujna jest wówczas głównie nać, ciemnozielone liście, zgrubienia korzeniowe mogą pękać lub powstają w miąższu pustki przy silnym pędzeniu azotem).
Rzodkiewki tak jak i choćby sałata czy ogórki przenawożone azotem są po prostu niesmaczne i daje się to wyczuć. Poza tym rzodkiewka ma tendencję do kumulowania groźnych azotanów, więc nawożenie na oko azotem w dużych ilościach może przynieść więcej szkód niż pożytku.
Zabiegi pielęgnacyjne
Rzodkiewka wymaga regularnego podlewania, co wpływa pozytywnie na ładny rozwój zgrubienia korzeniowego, jego wielkość i jędrność miąższu, wybarwienie, ale i na smak konkretnej odmiany.
Dobre sąsiedztwo dla rzodkiewki to: bobowate, ogórek, burak liściowy, cebula, drzewa owocowe, fasola, groch, kukurydza, marchew, nasturcja, pietruszka, pomidor, rzeżucha, sałata, szpinak.
Przy wczesnych siewach, gdy zapowiadają duże przymrozki bądź kilka dni z niskimi temperaturami poleca się zastosować agrowłókninę.
Gdy rzodkiewkę uprawia się je wiosną w tunelach/szklarniach a pogoda jest iście letnia i wewnątrz są bardzo wysokie temperatury, wówczas trzeba wdrożyć dobre przewietrzanie osłon.
Zazwyczaj nie ma problemów z tą roślina pod kątem pojawu chorób i szkodników, chociaż lokalnie poważnie dają się we znaki pchełki ziemne, stąd okrywa się rośliny agrowłókniną aby im utrudnić żerowanie. Rzodkiewki po siewach mogą porażać sprawcy zgorzeli siewek. Rzadziej pojawiają się inne choroby np. czarna zgnilizna kapustnych, kiła kapusty, mączniak rzekomy rzodkiewki, parch rzodkiewki czy też rizoktonioza rzodkiewki. Ze szkodników obok pchełek najczęściej notowane są: śmietka kapuściana, turkuć podjadek, czasami ślimaki, gryzonie, chowacze, drążyny, mączlik warzywny, wciornastki, czy tez prosionki.
