Dlaczego cukinia gnije na końcu owocu? – sucha zgnilizna wierzchołkowa owocu

Przyczyny problemu

Przyczyn gnicia końcu owocu cukinii jest kilka, ale najczęściej pojawia się problem związany z niedoborem wapnia (Ca) w glebie lub tym, że on jest w glebie, ale roślina z różnych powodów nie może go pobrać. Wapń jest konieczny do prawidłowego rozwoju owoców. Wchodzi w skład ścian komórkowych. Gdy go zaczyna brakować w komórkach to pojawia się tzw. sucha zgnilizna wierzchołkowa owocu…cukinii, dyni, arbuza…pomidora itd. Problem niedoborów wapnia dotyczy różnych roślin i zwykle pojawia się na owocach, które zjadamy. Może problem niedoboru wapnia być powiązany z innymi niedoborami np. potasu (K), azotu (N), boru (B), albo też nadmiarem pewnych składników np. fosforu (P).

Trzeba bezwzględnie pamiętać, że pojaw suchej zgnilizny wierzchołkowej na różnych roślinach nie jest problemem ochrony roślin. To choroba fizjologiczna związana z niedoborem składników pokarmowych. Nie stosuje się na takie rośliny żadnych preparatów grzybo- czy bakteriobójczych, bo to nie jest przyczyna zgnilizny. Niepotrzebnie tylko będziemy wprowadzać chemię do ogrodu, a ona i tak na ten problem nie pomoże. Warto umieć samemu to rozpoznać, aby niepotrzebnie nie kupować pestycydów.

Jedną z przyczyn pojawu suchej zgnilizny wierzchołkowej cukinii jest faktyczny niedobór wapnia w glebie, czyli uprawiamy te warzywa na glebie kwaśnej. Z tego powodu tak mocno promuje się badanie pH gleby przed siewem roślin. Kwasomierze są powszechnie dostępne i warto z nich korzystać. Zbyt niskie PH wymaga wapnowania.

Może zaistniej sytuacja, że wapń jest w glebie, ale w małej ilości dostępnej dla roślin. Jeżeli zatem rośliny cukinii zawiążą sporo owoców, w tym nie będziemy regularnie zbierać tych starszych, to pojawią się niedobory tego składnika i kolejne zawiązki owoców będą gnić, albo też nawet się nie pojawią, bo kwiat zgnije. Jeżeli taka sytuacja się pojawi to zwykle pierwsze owoce są prawidłowe i dopiero kolejne zaczynają stopniowo gnić. To może oznaczać, że wapń się wyczerpuje.

Problemem może być to, że wapń jest w glebie, ale roślina nie może go pobrać z uwagi na pogodę. Warto zauważyć, że najwięcej przypadków gnicia owoców cukinii obserwuje się w lata suche i gorące, ale także wtedy, gdy wahają się mocno temperatury pomiędzy dniem a nocą bądź gdy opady deszczu są bardzo nieregularne i poprzeplatane z bardzo silnym parowaniem wody z gleby. To są czynniki stresowe dla roślin, które mogą zakłócić pobieranie wapnia z gleby i pojawiają się objawy suchej zgnilizny wierzchołkowej. Gdy brakuje wody w glebie, a podlewanie jest nieregularne, to roślina nie może pobrać wapnia. Nie da się go bowiem pobrać bez udziału wody. Stały dostęp rośliny do wody daje gwarancję poprawnego pobierania przez płytki system korzeniowy cukinii tego składnika.

Co robić?

• Bezwzględnie należy badać pH gleby kilka razy w roku, choćby z wykorzystaniem kwasomierzy. Odczyn gleby (czyli pH) nie jest wartością stałą i zmienia się w czasie wegetacji. Gdy będzie zbyt niskie (kwaśne) to roślina może wykazywać niedobory Ca.
• Warto sprawdzać jaka jest zawartość wapnia w glebie robiąc okresowe badanie gleby w Stacjach Chemiczno-Rolniczych. Gdy jest go za mało, należy wdrożyć wapnowanie.
• Po wysianiu cukinii w grunt należy tak ją pielęgnować, żeby mechanicznie nie uszkodzić korzeni.
• Nie można zapominać o regularnym podlewaniu roślin - lepiej mniej a częściej. Przesuszanie gleby lub jej zalewanie to czynniki sprzyjające pojawowi suchej zgnilizny wierzchołkowej owocu.
• Należy regularnie nawozić rośliny nawozami zawierającymi mikro i makroelementy.
• Z chwilą stwierdzenia pierwszych objawów suchej zgnilizny można zastosować saletrę wapniową lub saletrę wapniowo-magnezową. Saletrę należy podawać w postaci opryskiwania roślin raz w tygodniu. Zmiany na już uszkodzonych owocach się nie cofną - je należy oberwać. Na rynku są gotowe nawozy oparte o saletrę wapniową do opryskiwania różnych warzyw, stąd warto je zakupić i dostosować się do zaleceń jakie na etykiecie podaje producent. 
• Należy umieć odróżniać objawy niedoborów składników pokarmowych od objawów chorób roślin powodowanych przez grzyby i bakterie, tak aby niepotrzebnie nie stosować chemicznych środków ochrony roślin i na odwrót, aby nawozem nie "leczyć" choroby niedoborowej, co nic nie da.

  Podobną chorobę fizjologiczną związaną z niedoborem wapnia można choćby spotkać u arbuza, którą opisaliśmy TUTAJ. Sucha zgnilizna wierzchołkowa nie oszczędza innych roślin uprawnych np. dyni, melona, papryki, bakłażana i innych.

  Autorzy: dr hab. inż. Paweł K. Bereś i mgr Beata Bereś (Ogrodnicy DIONP)

  Opracowano na podstawie własnego doświadczenia i literatury. Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019, poz. 1231 z późn. zm.). DIONP wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej www.dionp.pl