Skoczek kukurydziany na kukurydzy

Czarne liście gruszy – uwaga na zarazę ogniową (Erwinia amylovora)

11 lipca, 2022

Pigwa pospolita – dlaczego zamierają jej liście i czarnieją owoce?

24 lipca, 2022

Jak wygląda skoczek?

Osobniki dorosłe osiągają od 2,5 do 3,2 mm długości. W ubarwieniu przeważa barwa żółta. Na tarczce znajdują się trzy ciemne trójkąty. Owad posiada dwie pary skrzydeł i skoczne odnóża trzeciej pary zaopatrzone w liczne, duże kolce. Oczy i fragmenty tarczki są czarne. Larwy są bezskrzydłe i kształtem ciała przypominają osobniki dorosłe. Postacie dorosłe i larwy posiadają kłująco-ssący aparat gębowy za pomocą którego wysysają soki z tkanek roślinnych.

Występowanie

W Polsce gatunek ten został po raz pierwszy stwierdzony w 1906 roku w okolicach Morza Bałtyckiego. Kolejne doniesienia o jego obecności w kraju pochodzą dopiero z lat 2000-2001, gdy wykryto go na Górnym Śląsku. W 2009 roku odłowiono osobnika tego gatunku w Wielkopolsce na polach doświadczalnych Instytutu Ochrony Roślin – PIB w Winnej Górze, natomiast w 2019 roku w tym samym rejonie notowano już liczną obecność tego szkodnika. Jak podaje IOR-PIB na jednej roślinie można było w tamtym czasie dostrzec od kilku do kilkunastu osobników tego owada. Obecnie trudno wskazać, w jakich regionach kraju pluskwiak ten już występuje, gdyż nie jest objęty monitoringiem. W 2022 roku liczną obecność i szkodliwość tego gatunku stwierdzono na Podkarpaciu na kukurydzy w okolicach Rzeszowa.

Biologia

Stadium zimującym są owady dorosłe. Szkodnik rozwija prawdopodobnie jedno pokolenie w ciągu roku, jednak możliwe, że może ich być więcej, w zależności od przebiegu warunków pogodowych. Zmiany klimatyczne, a zwłaszcza wzrost temperatur, wydłużony okres wegetacji sprzyjają rozwojowi tego owada. Osobniki dorosłe występują przez cały sezon wegetacyjny. Najliczniejsze są od drugiej połowy lata do późnej jesieni oraz wczesną wiosną. Największą aktywność wykazują w ciepłe i słoneczne dni. Są wysoce mobilne, zatem przelatują z rośliny na roślinę. Samice składają jaja do tkanek roślin przy użyciu pokładełka. Młode larwy zaraz po wylęgu przystępują do żerowania. Kilkukrotnie linieją i przeobrażają się w osobniki dorosłe.

Skoczek kukurydziany i inne skoczkowate - coraz groźniejsze w kukurydzy

Szkodliwość

Szkodliwe są zarówno larwy jak i osobniki dorosłe, które wysysają soki z nadziemnych części roślin kukurydzy, ale także i innych roślin żywicielskich np. zbóż ozimych. Pluskwiaki przebywają tak pod spodem, jak i na wierzchu liści, pochew liściowych oraz liści okrywowych kolb. Początkowo objawy żerowania skoczka są słabo widoczne. Przybierają postać pojedynczych bądź zgrupowanych białawych plamek na liściach. W miejscu nakłucia tkanki i wyssania soków pojawia się zwykle gwiaździstego kształtu plamka. Jest to skutek przedostania się do wnętrza powietrza. Im więcej nakłuć, im więcej skoczków tym więcej przebarwień na roślinach. Mogą one przyjmować postać dużych plam, ale i choćby krótszych bądź dłuższych wężyków. Silnie uszkodzony liść ma upośledzony proces fotosyntezy. Najwięcej objawów żerowania szkodnika widać na liściach dolnych, ale przesuwają się one ku górze rośliny. Młode tkanki jako delikatniejsze są łatwiejszym celem dla szkodnika.

Skoczek kukurydziany przy licznym pojawie może poważnie osłabić rośliny, zwłaszcza gdy te zmagają się z niedoborem wody. Nakłucia tkanek zwiększają parowanie wody. Zwykle skoczkowi towarzyszą inne wszędobylskie owady, którymi są inne skoczki np. skoczek sześciorek, wciornastki, ale ostatnio równie często pojawia się pajęczak – przędziorek chmielowiec. Łączne wystąpienie szkodników o kłująco-ssącym aparacie gębowym stanowi zagrożenie dla roślin. W 2022 roku wykazano na Podkarpaciu, że skoczkowi wybitnie sprzyjał brak opadów oraz niemal tropikalne upały jakie pojawiły się w czerwcu i w lipcu. Wówczas obserwowano największa aktywność szkodnika, ale i uszkodzenia w tym czasie były mocno zauważalne.

Trzeba mieć również na uwadze, że obok osłabiania roślin, zmniejszania powierzchni asymilacyjnej, skoczek kukurydziany może zwiększać podatność roślin na choroby. Nakłucia tkanek to miejsca wnikania patogenów. Dodatkowo, skoczek podobnie jak mszyce może być wektorem (czyli roznosicielem) wirusów wywołujących choroby kukurydzy (bądź innych zbóż). Jako gatunek mobilniejszy niż mszyce, skaczący z rośliny na roślinę może w przyszłości być poważnym zagrożeniem dla zdrowotności roślin.

Zwalczanie

Na ten moment nie ma w Polsce zarejestrowanych do tego celu preparatów chemicznych, a tym bardziej biopreparatów. Owad ten może być nieco ograniczany choćby przez pluskwiaki z rodziny dziubałkowate, ale i innych wrogów naturalnych, które nie są wyspecjalizowane w polowaniu na ofiarę. Na Podkarpaciu w 2022 roku zauważono osobniki skoczka kukurydzianego opanowane przez pasożyta zewnętrznego, którym są larwy roztoczy z rodziny Trombidiidae, które są mało wybredne w stosunku do żywiciela, zatem można je spotkać na różnych organizmach. Takie larwy już były choćby wykryte przez DIONP na osobnikach turkucia podjadka, co pokazaliśmy TUTAJ. Pasożytniczy roztocz może osłabiać osobniki skoczka, co jest pozytywną informacją, acz póki co nie jest to powszechne zjawisko.