Jak uprawiać kalarepę? – podstawowe informacje

Szukasz ciekawych odmian kalarepy?

Jeżeli zainteresowała Ciebie uprawa kalarepy w gruncie, pod osłonami bądź masz balkon lub taras, to może zainteresujesz się tymi odmianami, które jako DIONP uprawialiśmy we własnym ogrodzie? Kolekcję naszych odmian opisaliśmy TUTAJ.

Informacje ogólne

Kalarepa (Brassica oleracea var. gongylodes) to warzywo z rodziny kapustnych. Jest to roślina dwuletnia, niemniej uprawiana jako jednoroczna. W drugim sezonie uprawy kwitnie.

Plonem jadalnym u kalarepy jest zgrubienie łodygowe tworzone nad powierzchnią gleby. To jest główny cel uprawy tego warzywa, chociaż niektórzy wykorzystują również i liście.

Odmiany dostępne na rynku różnią się wielkością, kształtem i kolorem (odcienie zielonego i fioletu) rozwijanych zgrubień, ale także odpornością lub tolerancją na niektóre choroby i szkodniki. Do tego dochodzą kwestie smakowe.

Optymalna temperatura dla rozwoju kalarepy to 15–20°C. Roślina ta ma duże zapotrzebowanie na wodę.

Kalarepy uprawia się głównie poprzez siew na rozsadę, chociaż niektórzy praktykują siew bezpośredni do gleby w miejscu uprawy. Uprawia się je głównie w gruncie, na grządkach podwyższanych. Można je spotkać także na balkonach i tarasach, ale tylko w dużych donicach. Hobbyści niektóre odmiany uprawiają także pod osłonami.

Na rynku znajdują się nasiona kalarepy na zbiór wczesny, średniowczesny, średniopóźny i późny.  

Termin siewu

Termin siewu zależy od tego czy wykonuje się siew wprost do gruntu czy jednak tworzy wcześniej rozsadę. Siew bezpośrednio do gruntu nie zawsze kończy się sukcesem. Tworzenie rozsady jest najlepszą metodą uprawy tego warzywa, choć wymagającą. Można także kupić gotową rozsadę, co bardzo ułatwia uprawę.

Warto wiedzieć, że tworząc rozsadę można skorzystać z dwóch sposobów – doniczkowania (rośliny rosną w doniczkach lub multiplatach) bądź tworzenia rozsady rwanej z tzw. gołym systemem korzeniowym.

Rozsadę w warunkach hobbystyczych wysiewa się początkowo pod osłonami, a przy uprawie późniejszej na rozsadnikach. Przy wczesnych siewach trzeba zapewnić ogrzewanie osłon.

Siewy wykonuje się zgodnie z zaleceniami dla danej odmiany. Na zbiory wczesne siew przypada w lutym i marcu, na letnie w okresie kwietnia i maja, a na jesienne w czerwcu, rzadziej w lipcu. Bardzo wczesne siewy wymagają dobrego doświetlenia roślin.

Wielu producentów nie wskazuje na opakowaniach nasion siewu bezpośredniego wprost do gruntu, lecz tylko wskazuje na produkcję rozsady. Na części jednak opakowań nasion można znaleźć wskazówkę, że taki siew, jeżeli jest wykonywany to jego termin przypada od kwietnia do czerwca/lipca. Trudno jest przy takim siewie utrzymać jednak czystość pola, bo chwasty szybko zarastają uprawę. Lepiej zdecydować się na rozsadę rwaną aniżeli na siew bezpośredni.

Gdy wiosna jest chłodna to można miejsce wysadzania rozsady bądź ewentualnie siewu bezpośredniego okryć agrowłókniną, co przyśpieszy rozwój roślin.

Kalarepa należy do tych roślin, które mają duże zapotrzebowanie na wodę, ale również i na składniki pokarmowe.

Głębokość siewu i rozstaw roślin

Kalarepę na rozsadę tworzoną w doniczkach lub wielodoniczkach (multiplatach) wysiewa się do żyznej gleby na głębokość 0,5-1,5 cm. Zwykle nasiona wysiewa się po 1-3 sztuki do doniczek, a po wykiełkowani pozostawia się jedną roślinkę, przez co unika się zjawiska konkurencji.

W warunkach hobbystycznych osoby produkujące rozsadę w ogrzewanych osłonach niekiedy stosują rzadki siew rzędowy lub rzutowy na tace siewne, a potem pikują roślinki mające 1-2 liście właściwe (pierwsze dwa liście po wschodach to liścienie – ich się nie liczy) pojedynczo do doniczek lub multiplatów.

Na rozsadniku siewy wykonuje się również na głębokość 0,5-1,5 cm. Dobrze jest jednak zastosować rzadszy siew, ewentualnie zastosować przerywkę po wschodach, tak żeby roślinki dzieliła odległość od siebie co najmniej 3-4 cm, co pozwoli ładnie im się wzmocnić i nie będą wybijały do światła. Jak uprawia się rozsadę rwaną w rzędach, to odległość pomiędzy rzędami wynosi zwykle 20-30 cm.

Kto decyduje się na siew bezpośredni wprost do gruntu, to umieszcza nasionka na głębokości 1-1,5 cm. Siew powinien być rzadki lub ewentualnie stosuje się przerywkę. Rozstaw na grządce pomiędzy roślinami powinien być taki jak przy uprawie roślin z rozsady. Trudno będzie jednak zapanować nad chwastami przy takim siewie.

Termin sadzenia sadzonek i rozstaw roślin

Rozsadę w zależności od odmiany i jej wczesności wysadza się do gruntu od kwietnia do lipca bądź niekiedy i w sierpniu.

Zwykle zalecany rozstaw pomiędzy roślinami w rzędzie to 20-30 cm, a odległość między rządami to zwykle 30 cm.

Należy pamiętać, że czy to rozsada doniczkowana, czy rwana, zawsze trzeba rośliny przez kilka dni hartować zanim zostaną posadzone w gruncie w docelowym miejscu uprawy z chwilą ich wyciągnięcia spod osłon/z mieszkań.

Stanowisko uprawy

Kalarepa preferuje stanowiska słoneczne, ciepłe, najlepiej osłonięte od silnych wiatrów. Poradzi sobie także na stanowiskach lekko zacienionych.

Wymaga gleb żyznych, próchnicznych, niezaskorupiających się, które dobrze zatrzymują wilgoć, ale zarazem nie są podmokłe. Uprawiając ją na glebach gliniastych, ale również i na piaszczystych warto podłoże wzbogacić o ziemię kompostową bądź zwykłą ogrodniczą, aby poprawić jej warunki glebowe. Na glebach podmokłych, na których stagnuje woda rośliny częściej gniją.

Odczyn gleby pod kalarepy na glebach mineralnych to 6,0-7,0. Kalarepa źle rośnie na glebach kwaśnych, w tym częściej jest infekowana na takich stanowiskach przez sprawcę kiły kapusty.

Kalarepę można uprawiać na słabym stanowisku w pierwszym roku po oborniku, a na dobrym w drugim roku.

Dobrymi przedplonami dla kalarepy są: pszenica, owies, żyto z wsiewką, ziemniaki, gryka, koniczyna lub lucerna (jedno lub dwuletnie), cebula, marchew, ogórek, pomidor, por, seler, cykoria sałatowa, bób, groch, skorzonera.

Niekorzystny przedplon to uprawa na stanowisku innych warzyw kapustnych (kapusta głowiasta, kalafior, brokuł, brukselka, jarmuż, rzepa, rzodkiew, rzodkiewka, chrzan, brukiew), a także buraków, szpinaku, fasoli czy też choćby takich roślin jak rzepak jary i ozimy, rzepiku czy też gorczycy.

Stanowiska zachwaszczone chwastami z rodziny kapustnych np. tobołkami polnymi, gorczycą polną, rzodkwią świrzepą, stulichą psią, czy też tasznikiem pospolitym są złymi miejscami na uprawę kalarepy z uwagi na ryzyko rozwoju kiły kapusty, z która jest bardzo ciężko walczyć w małych ogrodach.

Kalarepę na danym miejscu lepiej uprawiać co 4 lata, przy czym w między czasie inne kapustne nie powinny być wysiewane.

Kalarepę można uprawiać na ściółce, która ogranicza chwasty, ale i utrzymuje wilgoć w glebie.

Uprawiając kalarepę na grządkach zwykle uprawia się ją koło innych kapustnych, ale to niesie ryzyko liczniejszego pojawu chorób i szkodników.

Dobrym sąsiedztwem jest sałata, szpinak, burak, cebula, fasola karłowa, ogórek, koper, ziemniak, bazylia, szałwia, mięta pieprzowa, kolendra, tymianek, rozmaryn, kminek.

Unika się sadzenia koło kalarepy innych warzyw kapustnych, rzodkiewki, marchwi, truskawek, szczypiorku, fasoli tycznej, dyni, a także pomidorów (choć ograniczać mogą pojaw bielinka kapustnika).

Nawożenie

Kalarepa obok zapotrzebowania na wodę lubi stanowiska zasobne w pokarm.

Zwykle jak podłoże jest żyzne, to nawożenie odrębne nie jest potrzebne, bo rozwija głęboki system korzeniowy, ale na uboższych miejscach bardzo dobrze reaguje na nawożenie. Zastosowane nawozy organiczne powinny dać roślinom wszystko co jest potrzebne.

Podstawowe znaczenie ma nawożenie organiczne. Nawozy mineralne stosuje się tylko dla uzupełnienia niedoborów składników w glebie. Nawożenie mineralne stosuje się przed sadzeniem rozsady. W ogrodnictwie hobbystycznym najlepiej użyć nawozy wieloskładnikowe. Można przy sadzeniu roślin do gruntu użyć nawozy długodziałające.

Niektórzy stosują w trakcie wegetacji stosują nawożenie przez podlewanie nawozami ekologicznymi bądź poprzez opryskiwanie liści. Można stosować biostymulatory poprzez wieczorne opryskiwanie roślin.

Zabiegi pielęgnacyjne

Kalarepa wymaga regularnego podlewania w okresach suszy oraz ewentualnie pilnowania nawożenia. Gleba ma być wilgotna a nie zalana. Zbyt dużo wody i jej stagnacja w glebie sprawi, że rośliny zaczną gnić. Trzeba też nadzorować pH gleby tak aby nie spadło, co może sprzyjać kile kapusty.

W okresie wiosennym, gdy temperatury są jeszcze nieustabilizowane to z chwilą zapowiedzi ich znaczącego spadku warto okrywać stanowisko z wysadzoną rozsadą agrowłókniną, celem ochrony roślin przed wychłodzeniem.

Praktykuje się w małych ogrodach stosowanie szczelnych okryw zagonów kalarepy cienką agrowłókniną, która ogranicza naloty m.in. śmietki kapuścianej, bielinków, tantnisia krzyżowiaczka czy też innych szkodników w okresach ich nalotów. Praktykuje się też ograniczanie śmietki kapuścianej np. kartonowymi otoczkami wokół łodygi by ograniczyć składanie jaj. Używa się pułapek feromonowych na śmietkę, tantnisia, czy też rolnice.

Usuwa się z uprawy rośliny, które wybiły w kwiatostan bądź zaczęły gnić.

Można w trakcie wegetacji usuwać dolne liście leżące na glebie, które żółkną i zaczynają chorować.