Dlaczego pękają owoce pomidora? Jak temu zaradzić?

Pękanie powierzchni owoców pomidorów ma różne przyczyny

Pękanie skórki pomidorów to zjawisko znane i pojawiające się w mniejszym bądź większym nasileniu w niektóre lata. Niekiedy może dotknąć miąższu, który ulega także rozerwaniu. Dodać należy, że pękanie skórki może się wiązać z podatnością odmian na tego typu zjawisko, które należy uznać za problem fizjologiczny, niezwiązany z żadną chorobą roślin. Nie ma zatem na to, żadnego oprysku czy to ekologicznego, czy chemicznego.

Pękanie skórki owoców pomidorów może mieć przyczynę niezależną od człowieka, czyli np. warunki pogodowe, ale niektóre zabiegi pielęgnacyjne mogą to zjawisko wywołać lub spotęgować. Spękania na powierzchni owoców w większym stopniu dotyczy tych ogrodników, którzy uprawiają pomidory na grządkach pod chmurką, a w mniejszym stopniu w uprawach pod osłonami (tunele, szklarnie). Często lepiej z problemem pękania radzą sobie odmiany przemysłowe (gruntowe, szklarniowe), które mają mocniejszą skórkę, która je predysponuje do transportu i dłuższego przechowywania.

Wskazuje się, że większą podatność na spękania mają te odmiany pomidorów, które mają owoce o mniejszej liczbie komór i o gładkiej powierzchni. Lepiej sobie z problemem radzą zwykle odmiany wielokomorowe lekko żeberkowane, ale wszystko zależy od tego, jaki czynnik pękanie wywołuje i z jakim nasileniem działa.

Spękania mogą być tylko powierzchniowe i wówczas na owocach pojawiają się brązowawe nekrozy przypominające zarysowania. Mogą przebiegać poprzecznie oraz podłużnie przez owoc. Spękania mogą być też otwarte i wówczas skórka się rozrywa, powstaje zagłębienie, niekiedy sięgające do wnętrza miąższu. Przy takim uszkodzeniu owoc szybko może zostać opanowany przez mikroorganizmy wywołujące procesy gnicia. Póki do nich nie dojdzie można jeszcze owoce wykorzystać kulinarnie (także te zielone np. na dżdżem).

Zjawisko pękania owoców pomidorów zazwyczaj pojawia się od sierpnia, choć najwięcej zgłoszeń przypada na wrzesień. Może jednak wystąpić w dowolnym momencie wegetacji, na co wpływ mają warunki środowiska i pielęgnacja.

Oto najczęstsze powody pękania skórki owoców pomidorów:

• nierównomierny wzrost owoców pomidorów – spowolnienie, a następnie szybkie przyśpieszenie rozwoju,
• gwałtowne zmiany nasłonecznienia – raz słonecznie, potem pochmurnie, a następnie znów silne promieniowanie słoneczne,
• bardzo duże skoki temperatur, zarówno w trakcie dnia, jak również dzień-noc. Jeżeli różnice w skokach temperatur są większe niż 10-15 stopni Celsjusza, wówczas rośnie ryzyko tego typu uszkodzeń. Z tego powodu pękanie pomidorów zwykle przybiera na sile późnym latem i jesienią, gdy zaczynają pojawiać się duże skoki temperatur pomiędzy dniem a nocą. Przy dużych skokach temperatur, co wrażliwsze odmiany mogą pękać aż do miąższu,
• nieregularne pobieranie wody przez rośliny wskutek przesuszenia, a następnie szybkie jej zaciągnięcie podczas podlania lub opadu deszczu. Ciśnienie jakie pojawia się w owocach może spowodować, że skórka ulegnie naderwaniu lub nawet rozerwaniu,
• intensywne nawożenie roślin nawozami bogatymi w azot (organiczne i mineralne), co powoduje kruchość tkanek, a tym samym wzrost podatności na spękania np. wskutek zmian temperatury,
• silne promieniowanie słoneczne padające bezpośrednio na owoce, które nie są osłonięte liśćmi (górne grona),
• zasolenie gleby nawozami, co utrudnia pobieranie wody i składników odżywczych (głównie potasu),
• mała zawartość potasu w roślinie, a który to makroskładnik zmniejsza podatność owoców na pękanie.

Jak zapobiegać pękaniu owoców?

• w okresie dużych skoków temperatur zamykać na noc tunele i szklarnie, a w uprawach na zewnątrz można stosować agrowłókninę. Najlepiej nie dopuszczać do spadku temperatury poniżej 12 stopni nocą,
• regularnie podlewać rośliny – nie dopuszczać do silnego przesuszenia, a następnie silnego ich nawodnienia, co może wywołać wzrost ciśnienia w owocach, z jednoczesnym osłabieniem komórek skórki. Gdy nie istnieje możliwość regularnego podlewania pod korzeń (nie po liściach) to można choćby na etapie sadzenia sadzonek pod korzenie stosować hydrożel lub zeolit,
• w czasie rozwoju owoców stosować nawozy dedykowane do kwitnących i owocujących roślin, które są bogate zwłaszcza w potas, który ogranicza ryzyko pękania owoców,
• nie stosować w nadmiarze nawozów azotowych w czasie owocowania, których wysokie dawki mogą z jednej strony wywołać kruchość tkanek, a z drugiej strony zasolić glebę, co utrudni choćby pobieranie wody i potasu,
• przy silnym promieniowaniu słonecznym można stosować cieniówki,
• nie usuwać zbyt dużej liczby liści na roślinie, co może wywołać efekt uszkodzenia skórki przez silne promieniowanie słoneczne,
• poszukiwać na rynku odmian o podwyższonej tolerancji na pękanie skórki owoców.

Autorzy: Paweł i Beata Bereś

Opracowano na podstawie własnego doświadczenia i literatury. Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019, poz. 1231 z późn. zm.). DIONP wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej www.dionp.pl