Jak uprawiać bakłażany (oberżyny)? – podstawowe informacje

Szukasz ciekawych odmian bakłażanów?

Jeżeli zainteresowała Ciebie uprawa bakłażanów czy to w gruncie, czy pod osłonami, bądź masz balkon lub taras, to może zainteresujesz się tymi odmianami, które jako DIONP uprawialiśmy we własnym ogrodzie? Kolekcję naszych odmian opisaliśmy TUTAJ. 

Informacje ogólne

Bakłażan, czyli oberżyna to roślina jednoroczna z rodziny psiankowate. Jest to roślina ciepłolubna, której wymagania termiczne są wyższe niż u pomidora. Wysokość roślin może zawierać się w przedziale od 50 do 100 cm. Są na rynku obecne odmiany z miniaturowymi owocami jak również wielkoowocowe.

Odmiany wielkoowocowe mogą się silnie rozkrzewiać, a ciężar owoców sprawić, że będą się wyłamywały. Z tego powodu niektóre odmiany mogą wymagać podwiązywania do palików. zwykle prowadzi się przy palikach, czasem sznurkach, aby pod ciężarem owoców się nie

Bakłażany to dość zróżnicowana odmianowo grupa warzyw na świecie. Odmiany różnią się obok wysokości, kształtu liści, kwiatami, zwłaszcza kształtem i kolorem owoców, w tym ich smakiem. Bogactwo odmian prezentuje choćby strona DIONP.

Bakłażan jest rośliną samopylną, jednakże obecność owadów zapylających poprawia owocowanie i jakość plonu.

Termin siewu

Bakłażan uprawia się z siewu własnego bądź z kupnej rozsady. Siewy własne pozwalają skorzystać z niesamowitej oferty odmian.

Siewy w warunkach domowych zwykle prowadzi się od marca do połowy kwietnia. Kto ma dobre warunki lokalowe to może sobie pozwolić na siewy w lutym. Proces kiełkowania można przyśpieszyć poprzez podkiełkowanie nasionek na wilgotnej bibule w ciepłym i jasnym miejscu. Poleca się taki zabieg, gdyż na rynku są odmiany szybko kiełkujące w ciągu kilku dni, jak również potrzebujące niekiedy 2-3 tygodni na wschody.

Jeżeli kupuje się gotową rozsadę, to należy pamiętać, że przenosi się ją do gruntu po minięciu ryzyka przymrozków. To samo dotyczy własnej rozsady.

Nie praktykuje się siewów oberżyny wprost do gruntu.  

Bakłażan jest wrażliwy na chłody a mróz niszczy rośliny. Przy tworzeniu rozsady wystarczająca jest domowa temperatura, czyli 20-22^oC. Można temperaturę ponieść do 25-28^oC na etapie siewu i wschodów poprzez okrywanie tacy siewnej folią bądź siewu w mini-szklarenkach, co przyśpieszy proces.

Głębokość siewu i rozstaw siewek

Tworząc rozsadę można nasionka wysiać rzutowo lub punktowo do żyznej gleby. Ponieważ nasionka są dość duże to lepiej zastosować siew punktowy, dzięki czemu siewki nie będą ze sobą szybko konkurowały. Siew na głębokość 1,0-2,0 cm. Rozstaw pomiędzy nasionkami przy siewie punktowym najlepiej 3-4 cm. Można także wysiewać nasionka pojedynczo do doniczek i nie trzeba wówczas pikować roślin.

Tworząc rozsadę bakłażana zwykle zachodzi konieczność pikowania (przesadzania) małych roślinek. Przeprowadza się to zwykle w czasie, gdy mają rozwinięte 2-3 liście właściwe. W nowej doniczce roślinki należy posadzić na tej samej głębokości co rosły na tacy siewnej.

Termin sadzenia sadzonek i rozstaw roślin

Bakłażany sadzi się w gruncie po minięciu ryzyka przymrozków. Dotyczy to także uprawy w nieogrzewanych tunelach i szklarniach. Zazwyczaj sadzenie rozsady odbywa się po połowie maja (Zimna Zośka, Zimni Ogrodnicy), ale są sytuacje, że chłodny maj wymusza sadzenie roślin dopiero pod koniec maja lub na początku czerwca. Są i takie lata, że wiosna jest bardzo ciepła i sadzenie odbywa się na początku maja. W ogrzewanych osłonach sadzenie rozsady można zacząć nawet od kwietnia bądź wcześniej, jeżeli dodatkowo można zastosować doświetlanie roślin specjalnymi lampami. Część odmian bakłażanów jest wrażliwa na chłody i może objawiać się to szybkim żółknięciem ich liści bądź nawet ich zrzucaniem. Warto przeczytać czy wysiana lub kupiona odmiana jest tolerancyjna na chłody.

Bezwzględnie należy pamiętać o hartowaniu roślin tak z uprawy własnej bądź kupnej rozsady. Hartowanie powinno trwać kilka dni i polega na przyzwyczajeniu roślin do warunków panujących na zewnątrz budynku.

Rozstaw pomiędzy roślinami zależy od intensywności wzrostu danej odmiany. Rozstaw zwykle podaje hodowca na opakowaniach nasion. Niektóre odmiany nisko rosnące sadzi się w rozstawie w rzędzie co 30-40 cm, a odległość między rzędami wynosi zwykle 30-50 cm. Odmiany bujne wymagają więcej przestrzeni zatem sadzi się je w odległości co 50-60 cm w rzędzie, a odległość kolejnego rzędu to 60-80 cm. Warto zastosować od razu dobry rozstaw, bo bakłażan nie lubi przesadzania jak się zacznie w glebie zakorzeniać.

Należy zawsze rozstaw roślin tak przewidzieć, aby rośliny nie były zbyt zagęszczone, co utrudnia przepływ powietrza.

Stanowisko uprawy

Bakłażan to roślina wybitnie ciepłolubna. Wymaga więcej ciepła niż pomidor i na chłód szybciej reaguje stresem. Przymrozek ją niszczy. Można ją uprawiać i w gruncie, i pod osłonami (w tym na parapetach, balkonach i tarasach), przy czym w tunelach i szklarniach zwykle szybciej i obficiej owocuje, zwłaszcza w lata chłodne.

Na etapie siewów, wschodów i tworzenia sadzonki, a potem po wsadzeniu roślin do gruntu warunkiem koniecznym jest zapewnienie roślinom ciepłego i słonecznego miejsca. Światło jest konieczne do prawidłowego wzrostu roślin. Najlepiej, aby stanowisko było także osłonięte od silnych wiatrów.

Bakłażan poradzi sobie na różnej glebie, ale najlepsza jest próchniczna, żyzna (np. kompostowa, ziemia ogrodnicza), zasobna w składniki odżywcze i wodę. Dobrze rośliny rosną także na glebie gliniasto-piaszczystej. Na glebach piaskowych bardzo często pojawia się problem braku wody, zatem wówczas trzeba pilnować podlewania i nawożenia. Niedobór wody poważnie wpływa na spadek kwitnienia i plonowania. Odczyn gleby pod oberżynę to zwykle pH 5,5-6,5.

Nawożenie

Bakłażan lubi stanowiska zasobne w pokarm. Dobrze reaguje na nawożenie. Zazwyczaj używa się nawozów wieloskładnikowych. Niekiedy nawozi się nawozem płynnym rozsadę w warunkach domowych. Zwykle jednak nawożenie zaczyna się dopiero po wsadzeniu roślin do gruntu. Oberżyna dobrze rośnie w pierwszym roku po oborniku. Można także stosować na etapie sadzenia sadzonek nawozy wolnodziałające przez kilka miesięcy. W okresie kwitnienia i dojrzewania owoców nie można zapominać o nawozach zasobnych w potas i fosfor. Zwykle nawozy podaje się pod korzeń, jednak rozwija się rynek podawania składników odżywczych poprzez opryskiwanie roślin. Bakłażan zwykle wymaga regularnego nawożenia co 2-3 tygodnie, w szczególności jak uprawiana jest w donicach.

Zabiegi pielęgnacyjne

Oberżyna wymaga regularnego podlewania oraz pilnowania nawożenia. Podlewając rośliny zimną wodą można doprowadzić do opadania zawiązków owoców. Zbyt dużo wody i jej stagnacja w glebie sprawi, że rośliny zaczną żółknąć i zrzucać liście. Na początku uprawy w gruncie, gdy pojawiają się dni z silnym promieniowaniem słonecznym niekiedy stosuje się okresowe cieniowanie sadzonek, gdyż silne promieniowanie słoneczne może uszkadzać delikatne liście młodych sadzonek.

Podczas uprawy w gruncie niekiedy obrywa się dolne liście dotykające gleby, a także te, które wykazują pierwsze objawy chorobowe. Na bieżąco przywiązuje się duże rośliny do palików lub sznurków. Niekiedy, gdy rośliny mają bardzo bujne ulistnienie można oberwać część liści wokół owoców, aby słońce je lepiej doświetliło.

W uprawie bakłażana (w zależności od odmiany i intensywności jej wzrostu) jest także możliwość prowadzenia go na określoną liczbę pędów np. 2-3, stąd wszystkie pozostałe się ogranicza.

W uprawie tego warzywa praktykuje się także niekiedy obrywanie nadmiaru zawiązków, tak aby na roślinie pozostało tylko kilka owoców. Przy okazji usuwa się stożki wzrostu na pędach, aby roślina już nie rosła na wysokość (zwykle robi się to latem). Robi się to celem zwiększenia masy owoców – aby roślina nie wykorzystywała wody i pokarmu na rozwój biomasy i kolejnych owoców. Niekiedy pozostawia się 5-10 owoców na roślinie i pozostałe zawiązki usuwa.

Na bieżąco sprawdza się czy na roślinach nie ma chorób i szkodników. Ochrona roślin niekiedy jest potrzebna jak pojawiają się zagrożenia w dużym nasileniu.

Autorzy: Paweł i Beata Bereś (Ogrodnicy DIONP)

Opracowano na podstawie własnego doświadczenia i literatury. Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019, poz. 1231 z późn. zm.). DIONP wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej www.dionp.pl