Kasztan jadalny we własnym ogrodzie? Czy się uda wszędzie? Co lubi ten gatunek?

Kasztan jadalny nie jest spokrewniony z kasztanem pospolitym

Kasztan jadalny to odrębny gatunek od kasztanowca ozdobnego

Warto wiedzieć, że kasztan jadalny (Castanea sativa) nie jest spokrewniony ze znanym nam wszystkim kasztanowcem pospolitym (Aesculus hippocastanum) pomimo, że ich nasiona zwane kasztanami nieco są do siebie podobne. Kasztan jadalny należy do rodziny bukowatych (Fagaceae), a kasztanowiec pospolity do rodziny mydleńcowate (Aesculus). Te rośliny nic wspólnego poza nazwą ze sobą nie mają.

Kasztan jadalny jest rozpowszechniony w Europie Zachodniej i Południowej. Wielu ogrodników marzy o tym, aby w swoim ogrodzie mieć taką roślinę. Nie jest to niemożliwe, gdyż bez problemu sadzonki tej rośliny kupimy w szkółkach roślin, tym bardziej, że warunki glebowo-klimatyczne Polski są na części obszaru kraju sprzyjające dla jego uprawy. Trzeba jednak pamiętać, że jest to roślina ciepłolubna, która owszem znosi przymrozki, ale silne mrozy mogą młode rośliny zniszczyć, a starsze uszkodzić.

Możesz wesprzeć działalność edukacyjną DIONP

Twoja pomoc pozwola rozwijać stronę

Jeżeli doceniasz publikowane na portalu DIONP treści, to zawsze możesz podziękować Autorom poprzez kupienie im symbolicznej kawy. Za każdą kawę z góry dziękujemy.

Postaw nam kawę :)

Nam przymrozki zimowe i wiosenne niszczyły bądź uszkadzały kasztana

Niektórzy sprzedawcy wskazują w ofercie handlowej na całkowitą mrozoodporność tej rośliny, jednak jako DIONP w naszym sadzie (koło Rzeszowa) potwierdziliśmy, że nie jest to do końca prawdą – nasze świeżo kupione rośliny i posadzone jesienią albo całkowicie przemarzły, albo część ich pędów obumierała na skutek mrozów. Kilkukrotnie musieliśmy kupować nowe sadzonki. Od kiedy wprowadziliśmy okrywanie młodych roślin na zimę, problem zimowego przemarzania przestał być istotny. Niekiedy gorsze od zimy okazują się majowe przymrozki gdy kasztan ten już rozwija liście. Mróz je niszczy, w tym może uszkadzac delikatne pędy, w których rozpoczął się obieg soków.

Zgadzamy się jako DIONP z opinią tych szkółek roślin, które otwarcie piszą, że w niektóre lata mogą przemarzać młodsze rośliny i nie wszędzie się to drzewo uda uprawiać. Sam Związek Szkółkarzy Polskich w swoim katalogu także wskazuje, że choćby odmiana Variegata (zielonożółte-liście) bardziej nadaje się do uprawy na Dolnym Śląsku i na Pomorzu, w tym wskazuje, że kasztan jadalny jako gatunek rzadko owocuje w Polsce.

Wiedząc, że kasztan jadalny może przemarzać warto czasami takie młode roślinki osłaniać na zimę np. słomą, sianem, tekturą itp., nie tyle przed samym mrozem, co zwłaszcza przed skokami temperatur, które to najbardziej mogą zaszkodzić roślinie w okresie jej spoczynku. Pień młodych roślin warto pobielić wapnem w pierwszych latach jego rozwoju w ogrodzie – o bieleniu piszemy TUTAJ.

Niekiedy pojawia się pytanie czy uprawa kasztana jadalnego w chłodnych rejonach Polski się uda np. na Suwalszczyźnie? Raczej nie, ale jeżeli ktoś ma potrzebę eksperymentowania to jak najbardziej może samemu sprawdzić. Obecnie obserwuje się coraz cieplejsze lata, zatem coraz bardziej dochodzi do słowa stwierdzenie "nigdy nie mów bnigdy".

Jak wygląda roślina kasztana jadalnego?

Kasztan jadalny może dorastać do 20-30 metrów. Tworzy rozłożystą, nisko osadzoną, kulistą koronę. Jest to roślina samopylna, która wytwarza na jednej roślinie męskie (koloru żółtego) oraz żeńskie (czerwonawe) kwiaty. Nie wymaga zatem ta roślina żadnego dodatkowego zapylacza.

Kwitnienie i owocowanie zwykle zaczynają się po kilku bądź kilkunastu latach od wsadzenia sadzonki – w literaturze można znaleźć informacje, że owoce pojawiają się po 6-8 latach, ale są i dane wskazujące, że może to być nawet po kilkunastu sezonach wegetacyjnych bądź uzywa się stwierdzenia, że „bardzo rzadko” się pojawiają. Trzeba więc trzeba uzbroić się w cierpliwość, bo różne warunki klimatyczno-glebowe w Polsce występują i nie ma jednej odpowiedzi czy i kiedy zaowocuje. Ze swojej strony chcielibyśmny dodać, że po 2 latach uprawy na własnej działce kasztana jadalnego w trzecim roku zakwitł i dał nam 1 owoc o czym informujemy na filmie dostępnym TUTAJ.

Sama jednak roślina kasztana jadalnego jest dekoracyjna. Liście są podłużne, lancetowate, ząbkowane, zielone lub zielono-żółte (odmiana Variegata). Owoce (nasiona zwane kasztanami) są osłonięte kolczastymi osłonkami, które są zielone, a po dojrzeniu brązowieją. Wewnątrz osłonki, którą wyściela biały miąższ znajdują się 1-3 kasztany o brązowej barwie. Kasztan jadalny na swym węższym końcu ma delikatną wypustkę. Pod twardą osłonką znajduje się biały miąższ. Jest on jadalny tak na surowo, jak i po gotowaniu, pieczeniu czy też smażeniu. Z wysuszonego miąższu wytwarza się choćby mąkę. Kasztany jadalne są bogatym źródłem witaminy C. Ponadto zawierają witaminę E, witaminy z grupy B, K, A i P oraz znaczne ilości składników mineralnych. Kasztany mają słodkawy, lekko orzechowy smak.

Kasztan kwitnie od czerwca do lipca. Owoce, jeżeli roślina je wytworzy to dojrzewają w październiku. Kolczaste łupiny pękają wówczas i z wnętrza wypadają brązowe nasiona – dokładnie tak jak u kasztanowca ozdobnego. Niekiedy całe osłonki spadają na ziemię i wówczas trzeba je delikatnie rozerwać uważając by się nie pokłuć.

Jakie stanowisko do uprawy wybrać?

Miejsce do uprawy kasztana jadalnego powinno być słoneczne lub lekko zacienione, ale koniecznie osłonięte od silnych wiatrów. Najlepiej, aby było zaciszne, co znacząco poprawi przezimowanie roślin. Poleca się zakup sadzonek w szkółkach roślin, najlepiej w doniczkach, co pozwala je sadzić o każdej porze roku. Osobiście jednak radzimy kupować sadzonki w szkółkach wiosną, gdyż rośliny (zwłaszcza te o gołym korzeniu) będą miały wystarczająco dużo czasu, aby się przed zimą dobrze zakorzenić. Ponadto wiosenne zakupy są o tyle dobre, że łatwo będzie sprawdzić w szkółce czy rośliny nie są poprzemarzane.

Niektóre osoby sadzonki kasztana pozyskały same poprzez wysianie zebranych „kasztanów” z parków, w których te drzewa rosną. Niektórzy pozyskali kasztany jadalne kupując je w marketach spozywczych i wysiewając. Trzeba jednak wiedzieć, że rośliny pozyskane z kasztanów z zagranicy niekoniecznie przetrwają w Polsce z powodów klimatycznych. Lepiej kupić sadzonki gotowe, kilkuletnie.

Kasztan jadalny lubi gleby lekkie, bogate w materię próchniczną i przepuszczalne. Nie lubi gleb zimnych, bardzo ciężkich, ze stagnującą wodą. Odczyn gleby (pH) najlepiej lekko kwaśny (5,5-6,0), ale literatura wskazuje, że udaje się na glebach od pH 4,5 do 6,7.

Jest to roślina dość tolerancyjna na mała ilość opadów, niemniej przy młodych roślinach, w okresach przedłużającej się suszy warto co kilka dni nieco je podlać. Starsze rośliny mają głęboki system korzeniowy i sobie radzą z małą ilością opadów.

Jak już wspomniano, młode drzewka można bielić, by uchronić je przed wahaniami temperatur na przełomie zimy-wiosny, ale można je także osłaniać np. słomianymi chochołami.

Kasztan jadalny zwykle nie wymaga żadnej innej pielęgnacji. Nie wymaga także odrębnego nawożenia i póki co także i ochrony roślin.