Zeolit w ogrodnictwie

Zeolit to częsty element podłoży ogrodniczych dodawany przez producentów, ale jest też celowo wprowadzany do gleby przez ogrodników, tak do roślin domowych, balkonowych, rabatowych oraz w jagodnikach i sadach jako użyźniacz. Jest powszechnie stosowany przy profesjonalnym zakładaniu trawników jako jego podbudowa i środek pielęgnacyjny (piaskowanie trawnika, gleb). Jako minerał zasadowy stabilizuje pH gleby (jest dodawany do gleb zbyt kwaśnych celem poniesienia ich odczynu), mniej lub bardziej (zależy od frakcji) rozluźnia podłoże, co poprawia drenaż i powoduje łatwiejszy obieg powietrza wśród korzeni roślin. To tym samym sprzyja życiu biologicznemu, zwłaszcza organizmom tlenowym, które odgrywają ważną rolę w tzw. żywej glebie. Pozytywnie wpływa również na ograniczanie pleśni, która rozwija się w warunkach zbitej i zbyt wilgotnej gleby. W dobie suszy niezmiernie ważne jest to, że zeolit potrafi pobierać wodę z gleby (podlewania), zatrzymywać ją a następnie uwalniać do korzeni, co pomaga roślinom walczyć z jej niedoborami. Podobnie może robić z nawozami, dzięki czemu nie następuje ich spływ do głębszych warstw gleby, przez co rośliny mają dostęp do pokarmu i nie trzeba ich zbyt często nawozić. Większa frakcja zeolitu jest często stosowana jako „mineralna ściółka” wokół roślin ograniczająca parowanie wody z gleby, ale zarazem jest to dodatkowy element dekoracyjny. Miłośnicy roślin bonsai często mogą zeolit zobaczyć w tego typu sztuce ogrodniczej, gdyż jest on często dopełnieniem całości dzieła – połączenie kształtu rośliny, ze skałą i glebą. Cecha wiązania różnych związków przez zeolit służy także do wychwytywania z gleby szkodliwych związków m.in. metali ciężkich, które tym samym nie są pobierane przez rośliny i ich nie zjadamy np. z plonami.

Dawki zeolitu do elementów wodnych, ale także i do podłoży oraz pod trawniki są podane przez producentów na opakowaniach, gdyż wynikają w dużej mierze z frakcji jaka jest stosowana. Dla frakcji średniej zazwyczaj pod warzywa poleca się 0,5-1 kg/m2 powierzchni. Do piaskowania trawnika wykorzystuje się drobniutką frakcję zwykle w ilości 0,5-1 kg/m2 trawy. Do drenażu w doniczkach zazwyczaj napełnia się je zeolitem w ilości ~1/4 doniczki. W przypadku elementów wodnych dawki są różne, ale zwykle w zakresie 1-5 kg minerału/1m3 wody. Należy stosować się do zaleceń producentów, tak aby nie zaszkodzić glebie i wodzie. Co za dużo to nie zdrowo, podobnie jak za mało to nie zadziała.

Niestety, jak to w życiu bywa można zostać oszukanym, dlatego trzeba umieć odróżniać zeolit od choćby perlitu czy wermikulitu, zwłaszcza w odniesieniu do frakcji najmniejszych. Trzeba także zaopatrywać się w materiał u sprawdzonych producentów, tak aby nie kupować zeolitu wątpliwej jakości, który niekiedy jest zwożony po niskich cenach z regionów wysoce uprzemysłowionych, a trzeba pamiętać, że zeolit musi być czysty bez zanieczyszczeń toksycznych dla człowieka. Najlepiej, aby zeolit jaki kupujemy miał atest np. Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny.

Autor: dr hab. inż. Paweł K. Bereś, mgr Beata Bereś (Ogrodnicy DIONP)

Opracowano na podstawie własnego doświadczenia i literatury. Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019, poz. 1231 z późn. zm.). DIONP wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej www.dionp.pl