Rudbekie w ogrodzie – uprawa i pielęgnacja

Obok wyżej wymienionych, jest jeszcze kilkadziesiąt innych gatunków rudbekii. Wiele z nich nie nadaje się do uprawy w gruncie w warunkach Polski, ale można się z nimi spotkać np. na targach ogrodniczych. Warto zobaczyć za pomocą wyszukiwarki jakie bogactwo rudbekii występuje na świecie np.: Rudbeckia alpicola, Rudbeckia auriculata, Rudbeckia californica, Rudbeckia flava, Rudbeckia glaucescens, Rudbeckia graminifolia, Rudbeckia grandiflora, Rudbeckia heliopsidis, Rudbeckia klamathensis, Rudbeckia laciniata, Rudbeckia maxima, Rudbeckia missouriensis, Rudbeckia mohrii, Rudbeckia mollis, Rudbeckia montana, Rudbeckia newmannii, Rudbeckia occidentalis, Rudbeckia scabrifolia, Rudbeckia subtomentosa, Rudbeckia texana, Rudbeckia triloba.

Rudbekie wspaniale zdobią ogród, w tym są ważnym źródłem nektaru i pyłku dla owadów, zwłaszcza pszczół. DIONP juprawia własne rudbekie i jeżówki i potwierdzamy, że odgrywają ogromną rolę w naszym ogrodzie przy wspieraniu owadów zapylających, zwłaszcza pod koniec lata i jesienią, gdy np. pszczoła miodna gromadzi zapasy na zimowy spoczynek. Najładniej rudbekie wyglądają w grupach albo jednogatunkowych, albo w połączeniu z innymi roślinami np. jeżówkami, pysznogłówkami, firletkami, rozchodnikiem, dzwonkami, floksami, astrami. Często są tłem dla innych roślin niskorosnących. Można je w pełni rozkwitu ścinać i przetrzymywać w wazonach.

Opis rośliny

Rośliny osiągają od 40 do 200 cm wysokości w zależności od gatunku i odmiany. Pędy są dość sztywne. Kwiaty tworzą kwiatostany zwane koszyczkami. Składają się one z dużych kwiatów języczkowatych, a w środku z małych kwiatów rurkowych. Kwiaty języczkowate w zależności od odmiany mogą mieć jednolity lub mieszany kolor. Zwykle są żółte, żółto-bordowe, żółto-brązowe lub rdzawe. Niepozorne kwiaty rurkowate mogą być koloru purpurowego, brązowego, rdzawego lub pozostają zielone. Środek koszyczka wystaje i góruje nad kwiatem. Budowa kwiatu przypomina śmigło wielołopatowe. Jedna roślina może wytwarzać kilka pędów z kwiatami, które ładnie prezentują się na tle zielonych liści. Liście są wydłużone, lancetowate, sztywne. Mogą być ząbkowane na brzegu lub jednolite. U niektórych odmian pojawiają się włoski. Gatunki kilkuletnie rozwijają rozłogi, które pozwalają przetrwać zimę.

Jeżeli na rabacie kwietnej są już uprawiane rudbekie, to zwykle same się rozmnażają przez nasiona. Gdy dopiero zaczyna się przygodę z tymi wspaniałymi roślinami to celem pozyskania ich do ogrodu albo się je samodzielnie wysiewa, albo wsadza gotowe sadzonki. Rudbekia owłosiona jako roślina jednoroczna jest zwykle rozmnażana przez nasiona, które wysiewa się w kwietniu lub maju. W podobny sposób można też rozmnażać odmiany dwuletnie i byliny, które zazwyczaj wysiewa się na rozsadniku w maju lub czerwcu, a następnie pikuje na miejsce docelowe zwykle pod koniec lata. Choć zaleca się usuwanie przekwitłych kwiatostanów dla lepszego kwitnienia (roślina nie traci wówczas energii na zawiązywanie nasion) to warto pozostawić kilka z nich, aby w pełni dojrzały celem samodzielnego zebrania nasion. W październiku się je ścina i wyłuskuje nasiona, które umieszcza w torebce papierowej i przetrzymuje w suchym miejscu do kolejnego roku. Można też kupić gotowe sadzonki w centrach ogrodniczych. Przy uprawie roślin dwuletnich i bylin często stosuje się podział kęp, który zwykle wykonuje się wiosną.

Rudbekia preferuje stanowisko słoneczne, ewentualnie półsłoneczne, ciepłe i osłonięte od silnych wiatrów. W zacienionym miejscu źle rośnie, a kwitnienie jest słabe. Podłoże powinno być żyzne i przepuszczalne, ale nie może zbytnio przesychać. Roślina toleruje dość szerokie pH od lekko kwaśnego, przez obojętne po lekko zasadowe. Rośliny doskonale radzą sobie w pojedynkę, ale wspaniale prezentują się w różnych aranżacjach. Gatunki dwuletnie i byliny wytrzymują mrozy do -20 stopni Celsjusza.

W zależności od przebiegu pogody, ale i odmiany zwykle rudbekie kwitną od lipca do października, ale w lata ciepłe termin kwitnienia przedłuża się nawet do pierwszych dni listopada, w tym nakłada się na kwitnięcie choćby astrów jesiennych czy też chryzantem ogrodowych. Choć rudbekia idealnie nadaje się do pojedynczych nasadzeń, to warto ją sadzić obok innych roślin, dzięki czemu można stworzyć wspaniałe aranżacje.

Rudbekia jest rośliną bardzo prostą w uprawie i nie wymaga większych nakładów pracy. Można w okresie wiosennym przy okazji nawożenia całego ogrodu zastosować uniwersalny nawóz ogrodniczy, co pobudzi rośliny do rozrostu kępy, a w czasie kwitnienia można zastosować nawóz do roślin kwitnących, co wpłynie na wybarwienie kwiatów, długość i obfitość kwitnienia. Bardzo dobrze roślina reaguje na nawozy organiczne np. kompost, obornik, różne biohumusy, nawozy zielone. Jeżeli jednak gleba jest bogata w składniki pokarmowe, to nawet i nawożenie można sobie odpuścić. Chcąc zintensyfikować i wydłużyć kwitnienie, w tym pobudzić roślinę do wytwarzania nowych pędów, warto systematycznie usuwać przekwitłe kwiatostany. Niektóre odmiany mogą osiągać ponad 1,5 metra wysokości, a czasami i 2 metry, to mimo wszystko, rzadko dochodzi do uginania się roślin, w tym ich łamania. Jeżeli jednak widzimy, że np. po deszczu roślina się mocno wygina i przestaje atrakcyjnie wyglądać, to można podwiązać ze sobą poszczególne pędy, aby tworzyły zwartą całość. Jeżeli pojawia się poważny problem suszy, to warto rośliny podlewać, co poprawi ich wzrost, wygląd, ale i długość kwitnienia. Pod koniec jesieni byliny rudbekii powinny być ścięte około 15-20 cm nad ziemią.

Rudbekie mają tą zaletę, że rzadko silnie są uszkadzane przez choroby i szkodniki, zatem nie wymagają zazwyczaj stosowania ochrony roślin. Jeżeli jednak pojawiają się problemy, to są to głównie choroby grzybowe lub bakteryjne. Spośród nich najczęściej pojawia się mączniaka rzekomy, mączniak prawdziwy, plamistość liści, a także zgnilizna twardzikowa i bakteryjna plamistość liści. Wśród szkodników można spotkać zwykle ślimaki, mszyce (w tym te, które występują również na porzeczkach), ale też różne wciornastki, czasem przędziorki i miniarki.

Autorzy: dr hab. inż. Paweł K. Bereś, mgr Beata Bereś (Ogrodnicy DIONP)

Opracowano na podstawie własnego doświadczenia i literatury. Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019, poz. 1231 z późn. zm.). DIONP wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej www.dionp.pl