Zawilec gajowy (Anemone nemorosa) – wiosenny kobierzec kwiatów w ogrodzie
10 kwietnia, 2022
Szklarnia z poliwęglanu komorowego – jak wygląda po 2 latach użytkowania?
10 kwietnia, 2022Pasożytniczy grzyb preferujący zamarłe tkanki
Ogrodnicy uprawiający różne drzewa i krzewy owocowe, ale też i ozdobne zgłaszają niekiedy pojaw na pędach roślin pojedynczych bądź całych skupisk małych grudek o barwie pomarańczowej, tudzież mniej lub bardziej wpadających w róż lub czerwień. Pojawiają się zwykle na zamierających pędach, ale także na tych, które są zdrowe. Co to zatem jest?
Odpowiedź zwykle jest taka sama – pędy takich roślin opanował pospolity grzyb pasożytniczy jakim jest gruzełek cynobrowy (Nectria cinnabarina). Jest to grzyb, który w szczególności poraża te pędy, które są martwe lub osłabione przez inne choroby, szkodniki, bądź są uszkodzone przez mróz lub uszkodzenia mechaniczne np. złomy. Problemem może być to, że gdy na roślinie są pędy zamarłe lub zamierające z objawami gruzełka to grzyb może się przenieść na kolejne, które są jeszcze zdrowe. Dzieje się tak, zwłaszcza gdy w trakcie zarodnikowania jest ciepła i deszczowa pogoda. Przycinanie pędów sekatorem może być miejscem, przez które grzyb wnika, jeżeli na tej samej roślinie lub w jej pobliżu są rośliny opanowane przez gruzełka cynobrowego.
Pisząc o gruzełku trzeba wiedzieć, że zimuje grzybnia lub takie twory jak sporodochia i perytecja na porażonych pędach. Z nich uwalniają się wiosną zarodniki konidialne i workowe, które dokonują infekcji pędów roślin. Mogą się przenosić z wiatrem lub wodą. W późniejszym okresie wegetacji grzyb się rozprzestrzenia już tylko przez zarodniki konidialne roznoszone z wiatrem lub wodą.
Zarodniki grzyba wykorzystują różne zranienia kory by przedostać się do wnętrza. Po wniknięciu zarodnik zaczyna kiełkować i wrastać w tkanki rośliny. Grzyb jest pasożytem, czyli odżywia się kosztem rośliny. Jego strzępki produkują enzymy rozkładające tkanki. W miejscu rozwoju pasożyta kora brunatnieje i wysycha, a także ulega nekrozie i zapada się. Powstają ciemniejsze plamy. Pod tymi plamami grzyb wrasta w tkanki drewna i je niszczy. Drewno brunatnieje i sinieje. Obumierające pędy mniej lub bardziej pokrywają się jaskrawopomarańczowymi (bądź różowawymi) brodawkami o rozmiarach 2-3 mm. Są to sporodochia, w których są skupiska jednokomórkowych konidiów. W późniejszym czasie obok sporodochiów pojawiają się karminowoczerwone o średnicy 3,5-5 mm skupiska owocników stadium doskonałego – perytecja, w których są zarodniki workowe.
Zapobieganie
Nie ma środków ochrony roślin przeciwko gruzełkowi ani biopreparatów. Podstawą jest zatem profilaktyka i zabiegi mechaniczne polegające na wycinaniu pędów porażonych przez grzyba. Lepiej nie dopuszczać do rozwoju pasożyta, zatem gdy na roślinie są zamarłe, chore lub wyłamane pędy to lepiej je zawczasu wyciąć ostrym sekatorem, zanim rozwinie się na nich gruzełek. Wycinanie pędów zaleca się prowadzić w ciepłe, bezdeszczowe dni. Należy pamiętać, że grzyb jak jest w ogrodzie, to może się rozprzestrzeniać na zdrowe lub uszkodzone tkanki. Tnąc zatem pędy roślin warto miejsca zabezpieczać maściami ogrodniczymi. Wycięte pędy należy usuwać z dala od roślin, aby zarodniki z wiatrem znów się nie przedostały na nowe pędy.
