Kolorowe marchewki warto siać
22 grudnia, 2024
Ogórek meksykański (cucamelon) – uprawa i pielęgnacja
23 grudnia, 2024Wieloletnie pnącze o jadalnych bulwach
Pochrzyn chiński (Dioscorea batatus) czyli ignam, chiński batat, jam, yam, chiński ziemniak to bylina, która w Polsce bez większych problemów powinna naturalnie przezimować w warunkach zewnętrznych. Na Podkarpaciu w uprawie DIONP od kilku lat nigdy nie przemarzła w uprawie na zewnątrz choć trzeba pamiętać, że nadziemna część usycha z chwilą pojawienia się przymrozków. Bulwy zwane batatami znajdujące się w glebie jednak wytrzymują przymrozki i w kolejnym roku roślina znów odbija. W uprawie szklarniowej ogrzewanej, czy w ogrodach zimowych roślina ta potrafi mieć nawet do 6 metrów długości. W uprawie sezonowej w gruncie lub na balkonie pędy zwykle mają tylko do 2-3,5 metrów długości. DIONP od kilku lat uprawia tą roślinę na zewnętrz w gruncie na Podkarpaciu. W chłodniejszych regionach warto podziemną karpę okryć np. igliwiem, słomą lub stertą liści, co poprawia przezimowanie.
Pochrzyn to wieloletnie pnącze, które pochodzi z Japonii i Chin. Jest znany od 1854 roku. Jego materiał rozmnożeniowy w postaci bulw z oczkami z których zacznie kiełkować lub dojrzałych bulw powietrznych można bez większych problemów kupić w Polsce od pasjonatów uprawy. Można kupić nawet konkretne odmiany tej rośliny np. o nakrapianych na biało liściach, o purpurowych pędach itp. Niektóre centra ogrodnicze sprzedają jego sadzonki. Nasiona są trudno dostępne.
DIONP swoją uprawę pochrzynu zaczął od zakupu bulw powietrznych, które zostały posadzone do doniczek z żyzną glebą na głębokość 2 cm. Uprawę zaczęliśmy na parapecie okiennym zimą. Gdy bulwy wykiełkowały i pojawiły się pierwsze pędy uprawa była kontynuowana na dobrze oświetlonym parapecie okiennym. Roślinę na zewnątrz wysadzono dopiero w maju, po ryzyku przymrozków. Przymrozek młodą roślinę by zniszczył. W pierwszym roku uprawy roślina wytworzyła już na tyle duże bulwy, które skutecznie przezimowały w gruncie (nie trzeba ich wnosić do domu), choć początkowo przez 2 lata tworzony był z liści kopiec, aby uniknąć przemrożenia karpy korzeniowej w dobie nieprzewidywalnych zim.
Pochrzyn jest uprawiany albo jako roślina pnąca (polecamy), ewentualnie jako płożąca się. Jest to dość gęste pnącze. Zwykle roślina tworzy ciemnozielone liście o sercowatym pokroju. Pędy są zwykle purpurowe i owijają podpory od strony lewej do prawej. Kwiaty są drobne, biało-zielono-żółte o cynamonowym zapachu. Są dość mało zauważalne na roślinie. Pochrzyn kwitnie od czerwca do sierpnia. Roślina tworzy bulwy powietrzne zwane ziemniaczkami. Są one jadalne, smaczne, o orzechowym posmaku. Żeby zebrać konkretny plon bulw powietrznych trzeba mieć kilka roślin. Bulwy powietrzne mają brązowawy kolor i są stosunkowo niewielkie. Wielkością przypominają orzeszka ziemnego. Są lekko pofałdowane. Bulwy powietrzne są nie tylko pożywieniem, ale z nich można roślinę także rozmnażać. Trzeba pamiętać, że dojrzałe bulwy powietrzne same odpadają na glebę, więc chcąc je zebrać do jedzenia lub jako materiał do rozmnażania trzeba pilnować momentu ich dojrzewania. DIONP pod rośliną układał siatkę, na którą spadały i były zbierane. Bulwy powietrzne były zbierane od sierpnia.
Pochrzyn chiński wymaga stanowisk słonecznych lub lekko zacienionych. DIONP uprawia go na stanowisku lekko zacienionym i wspaniale rośnie. Może być uprawiany w gruncie, na balkonach, jak również pod osłonami. Dobrze roślina rośnie w glebie żyznej, próchnicznej, przepuszczalnej o pH 6,0-7,0. Wytrzymuje mrozy do -20oC.
Do uprawy warto przeznaczyć stanowisko z żyzną, próchniczną glebą, bogatą w składniki odżywcze. Dobrze jest pochrzyn regularnie nawozić nawozami wieloskładnikowymi w okresie od wiosny do późnego lata. Nie lubi zalania gleby wodą. W okresach suszy trzeba pamiętać o regularnym podlewaniu.
Poleca się sadzić pochrzyn jako szpaler roślin, który nie tylko tworzy zieloną ścianę, ale i będzie wówczas dawał dobry plon. Rośliny wówczas sadzi się co 25-35 cm. Dobrze jest pochrzyn prowadzić na podporach, tworzy wówczas zieloną ścianę.
Głównym plonem są bulwy podziemne. Jak roślina jest uprawiana w gruncie czy na grządce podwyższanej to bulwy może tworzyć głęboko pod ziemią i trzeba spory dół wykopać, aby się do nich dostać. Sposobem, aby były nieco płyciej zlokalizowane jest uprawa w dużych donicach. W donicach zakopanych w glebie uprawia je DIONP – polecamy ten sposób. Wówczas bulwy są albo pionowo, albo płasko położone.
Wykopki bulw najlepiej prowadzić w 2-3 roku uprawy, gdyż wówczas mają już większe rozmiary. Podczas wykopków część bulw się zostawia, aby roślina dalej mogła rosnąć w kolejnych latach.
Pochrzyn tworzy żółtawo zabarwione bulwy od których odbijają drobne korzonki. Można bulwy spotkać pod nazwą chleba Hotentotów lub są zwane chińskim ziemniakiem. Bulwy są smaczne i je się je podobnie jak bataty. Zawierają dużo skrobi, wapnia, żelaza, potasu, witamin A, B1 i C. Zazwyczaj są gotowane, pieczone lub smażone. Można z nich choćby przygotować frytki, puree, czy też traktować jako dodatek do zup, sałatek itp. Pochrzyn chiński ma właściwości prozdrowotne np. na problemy żołądkowe, brak apetytu, chorobach dróg oddechowych, schorzeniach nerek, pęcherza moczowego itd.
Jeżeli rośliny mają dobre warunki do rozwoju i wystarczająco dużo miejsca to bulwa może mieć do 30-50 cm długości. W rejonach naturalnego występowania bulwy są jeszcze dłuższe, nawet do 100 cm. Mają lekko orzechowy posmak - są dużo smaczniejsze od ziemniaków. Po wykopaniu można jer przechowywać kilka miesięcy w chłodnym, ciemnym pomieszczeniu, pamiętając, aby nie wyschły.
