Ogród w stylu wiejskim – warto założyć

Nasi przodkowie wiedzieli co robią

To w ogrodach wiejskich choćby powszechnie stosowano zasady allelopatii, czyli dobrego i złego sąsiedztwa. To tu choćby wykorzystywano praktycznie zjawisko pasów buforowych ograniczających niektóre szkodniki i choroby. Dzisiaj, w nowoczesnym ogrodnictwie powracamy do tego co było i to pogłębiamy, ale faktem jest, że nie docenialiśmy przez lata tego co było. Sielskość kojarzona była z czymś gorszym, a dziś? A dziś widać zmiany w myśleniu. Mini-ogródki wiejskie pojawiają się już w centrach miast, w rodzinnych ogrodach działkowych. Stają się elementem przy ekskluzywnych willach podmiejskich. Bardzo dobrze zatem, że trendy się zmieniają i można w różnorodny sposób aranżować swoje ogrody, w zależności od upodobań.

Zadaniem ogrodu w stylu wiejskim jest nie tylko ubogacenie otoczenia w rośliny zakwitające o różnych porach roku (to jest siła takich ogrodów – kwiat jest od końca zimy do późnej jesieni), ale bogactwo gatunków sprawia, że miejsca takie stają się same małym ogrodem botanicznym i przyciągają różne organizmy żywe, w tym wile pożytecznych. Dodatkowo, ograniczona pielęgnacja takich miejsc sprawia, że są to często ostoje bioróżnorodności.

Ogród ozdobny, ozdobno-warzywny, ozdobno-warzywno-sadowniczy

Ogród w stylu wiejskim można ukształtować na różne sposoby, gdyż dawnej nie było jednego schematu. Wiemy, że takie ogrody były często przed chałupami, ewentualnie na wydzielonym kawału za nimi, zwykle od strony południowej domostwa. Często były wręcz wizytówkami domu, ale warto wiedzieć, że różne funkcje takie ogrody spełniały. Jedne były w tylko dekoracyjne, inne dekoracyjno-użytkowe. Przez użytkowość rozumiemy uprawę roślin typowo jadalnych – ziół i warzyw oraz krzewów i drzew owocowych.

Ogrody wiejskie typowo ozdobne - jak sama nazwa wskazuje miały dekorować domostwo. Uprawiano tam różne rośliny, ale zazwyczaj bazowano na tych kilkuletnich. Obecnie w ogrodzie wiejskim-dekoracyjnym uprawia się zarówno rośliny cebulowe (np. narcyzy, hiacynty, przebiśniegi, tulipany, krokusy itd.), jak również byliny oraz rośliny jednoroczne reprezentujące różne piętra pod kątem wysokości, od płożących, przez miniaturkowe i średniowysokie po wysokorosnące. Przy ich wsadzaniu panuje zasada, żeby większe nie zacieniały mniejszych. W ogrodach wiejskich sadzi się różne rośliny. Kiedyś to były często gatunki pozyskane z naturalnych siedlisk, które wplątywano w te domowe, ale dzisiaj już robi się nasadzenia z tego co oferuje rynek. Często za rośliny ozdobne traktowano też zioła, które wówczas były także i uprawiane pod kątem leczniczym. Można zatem przyjąć, że zioło jakie takie to roślina ozdobna i użytkowa.

W ogrodach w stylu wiejskim spotkamy zatem często następujące rośliny ozdobne: malwa, jeżówka, rudbekia, irys, sadziec purpurowy, stokrotki, bergenia, wiesiołek, chaber, aster jednoroczny, złotlin japoński, piwonia, mak, róża (zwłaszcza róża pomarszczona pachnąca), kosmos podwójnie pierzasty, naparstnica, ruta zwyczajna, krwawnik, naparstnica, ostróżeczka, rumian żółty, lewkonia, lwia paszcza, kosmos, floks wiechowaty, firletka, rozchodnik okazały, aksamitka, słonecznik, miechunka, nagietek lekarski, łubin ozdobny, omieg, zawciąg nadmorski, nasturcja, mieczyk, dalia, margerytka, platykodon, nawłoć, gailardia, lilia tygrysia, liliowiec, dziewanna, ślazówka letnia, konwalia majowa, cynia, funkia, bodziszek bylinowy, kocimiętka, wrotycz, żywokost lekarski, pierwiosnek, szarłat, wiosenne rośliny cebulowe (np. narcyz, hiacynt, tulipan, krokus, szachownica, przebiśnieg, ziemowit itd.), goździk brodaty, przewrotnik, dzwonek skupiony, mięta pieprzowa, topinambur, dzielżan, maciejka, nachyłek, bratki, tojad pospolity, niezapominajka, godecja, groszek pnący, klarkia, marcinki (astry bylinowe), suchołuska, lubczyk ogrodowy, rumianek, koper ogrodowy, kozieradka, lebiodka pospolita, ogórecznik lekarski, chmiel zwyczajny, paprocie ogrodowe (np. pióropusznik, narecznica, języcznik). Tych roślin może być o wiele więcej.

Ogród wiejski ozdobno-użytkowy - bardzo ciekawą opcją ogrodu wiejskiego jest połączenie funkcji dekoracyjnej z typowo użytkową, dlatego nie ma się co dziwić, gdy widzi się ogród kwietny, w którym dodatkowo choćby rosną truskawki, poziomki, marchewki, cebula, czosnek, sałata, rzodkiewka, fasola, groch, bób, pomidory, papryki, kapusty, słonecznik, buraki ćwikłowe i inne typowe warzywa oraz różnorakie zioła. To wynika nie tylko z potrzeby pozyskiwania plonu na bieżące potrzeby, ale nie ma co ukrywać, że obecność roślin ozdobnych w pobliżu uprawnych może zwiększać ich plonowanie np. dzięki przywabianiu zapylaczy do ogrodu. Poza tym od dawna wiadomo, że niektóre rośliny mogą mieć choćby odstraszające działanie na szkodniki, dlatego wsadza się je w pobliżu tych, które chcemy ochronić. Takie metody są praktykowane w ogrodach ekologicznych. Przykładowo może tylko podamy, że gdy jest problem z mszycami wsadza się choćby w pobliżu roślin, które uszkadzają np. aksamitki (ale tylko te aromatyczne, a nie bezwonne). Może być jednak i sytuacja odwrotna, że kwitnące rośliny przyciągną też niektóre szkodniki (np. formy dorosłe muchówek szkodliwych), ale tak to już w przyrodzie jest, że nie ma idealnych rozwiązań.

Na wsiach często spotyka się także ogrody wiejskie w które są wkomponowane krzewy i drzewa, zarówno te ozdobne jak i owocowe. Krzewy i drzewa ozdobne to np. jaśmin, bez, kalina, głóg, bukszpan, rokitnik, hortensja, czeremcha, jarząb, sosna, lipa, jesion, buk. Wśród użytkowych należy wymienić choćby jabłonie, grusze, porzeczki, agrest, maliny, jeżyny. Jak zatem widać opcji jest dużo.

Dodatkowe elementy nadające sielskości 

Ogród wiejski jako taki ma też i inne akcenty nawiązujące do sielskości. Są to tzw. elementy architektury ogrodowej, czyli np. stary płotek, gliniane lub emaliowane garnki, prawdziwa lub imitacja studni ogrodowej, jakaś ławeczka, pień drzewa, kamienie polne, stara bańka na mleko, beczka na kapustę itp. Obecnie bardzo modne jest ustawianie również drewnianych rzeźb ogrodowych, czy też hoteli dla owadów, a dawniej były to nawet typowe (czynne) ule z pszczołą miodną. Nie można również nie pomijać aspektu sakralnego. Na dawnych wsiach w ogrody niekiedy były wkomponowywane różne tzw. świątki. Dziś to się rzadziej spotyka, ale np. kto jest miłośnikiem techniki to np. jako element dekoracyjny wprowadza np. stary pług, brony itd., które spoczywają wśród roślin, albo rośliny je obrastają.

Autorzy: Paweł i Beata Bereś (Ogrodnicy DIONP)

Opracowano na podstawie własnego doświadczenia i literatury. Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019, poz. 1231 z późn. zm.). DIONP wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej www.dionp.pl