Pomidor odmiany Amethyst Jewel – różowo-purpurowy owoc
5 lutego, 2022
Ważki w ogrodzie – nasi sprzymierzeńcy w ogrodzie
8 lutego, 2022Miechunka rozdęta - ciekawa bylina ozdobna
Miechunka rozdęta (Physalis alkekengi) jest byliną z rodziny psiankowatych, podobnie jak pomidor, papryka czy też pepino. Bywa nazywana garliczką, pęcherznicą, prawdopodobnie z uwagi na dekoracyjne, pomarańczowe lampiony. Za granicą określa się ją również mianem wiśni zimowej lub w dosłownym tłumaczeniu chińską/japońską latarnią.
W stanie naturalnym występuje w Europie (przede wszystkim w południowej i zachodniej) oraz w Azji, jednak znana jest także w innych regionach świata, w tym jako roślina uprawna. Co ciekawe, ślady pyłku i skamieniałości nasion odnajdywano w osadach z czasów prehistorycznych. Z przekazów historycznych wynika, że była zalecana w celach leczniczych już w starożytności. W Japonii miechunka rozdęta jest wykorzystywana podczas tradycyjnego buddyjskiego festiwalu na cześć duchów przodków – lampiony mają pomagać w prowadzeniu dusz zmarłych.
Wygląd rośliny
Roślina ozdobna, bardzo dekoracyjna, dorastająca nawet do 1 m wysokości w naturalnych warunkach. W Polce nie osiąga tak spektakularnych rozmiarów, zwykle jest niższa, dorasta do 50-80 cm. Wytwarza słabo rozgałęzione łodygi o pokroju wzniesionym, drewniejące u podstawy. Liście są zielone o jajowatym kształcie i zwężających się końcówkach. Kwiaty wyrastają pojedynczo, są białe z rozrastającym się podczas owocowania kielichem, który podczas dojrzewania tworzy rozdęty, pomarańczowo-czerwony zwisający do dołu lampion, przypominający w dotyku papier. Kielichy tworzące osłonkę owoców, osiągają duże rozmiary i wyglądają bardzo dekoracyjnie na tle zielonych liści. Po ususzeniu długo zachowują kolor, są więc częstym dodatkiem w suchych kompozycjach.
Miechunka rozdęta wytwarza okrągłe, błyszczące, pomarańczowo-czerwone niewielkie owoce (1-2 cm średnicy), wewnątrz każdego kielicha znajduje się jedna jagoda z dużą ilością drobnych nasion, które mogą posłużyć do wysiewu w kolejnym sezonie. Dodatkowo rośliny tworzą podziemne rozłogi, z których odrastają po zimie. Z tego też powodu w sprzyjających warunkach miechunka rozdęta może być gatunkiem inwazyjnym.
Uprawa w ogrodzie
Miechunkę rozdętą uprawia się najczęściej w gruncie, chociaż zdarza się, że jest uprawiana na większych balkonach i tarasach w pojemnikach. Dobrym sposobem na ograniczenie jej ekspansywności, jest wsadzanie roślin w donicach do gruntu. Miechunka nie jest wymagająca co do gleby, może rosnąć zarówno w żyznym, jak i mniej zasobnym podłożu, chociaż preferuje gleby lekkie, przepuszczalne, próchnicze o obojętnym lub lekko zasadowym/kwaśnym odczynie pH. Najlepiej rośnie w miejscu słonecznym, jednak poradzi sobie również w półcieniu, z tym że może mniej obficie kwitnąć i owocować. Dodatkowo jest bardzo odporna na niskie temperatury, przezimuje nawet w warunkach poniżej -20°C.
Rośliny można rozmnażać na kilka sposobów, najpopularniejsze i najłatwiejsze to podział kęp i rozmnażanie poprzez sadzonki rozłogowe. Korzystając z pierwszego sposobu, należy wykopać roślinę wiosną, w marcu/kwietniu i podzielić na mniejsze części, a następnie posadzić w wybranych miejscach. Rozmnażanie przez rozłogi jest równie skutecznym sposobem. Zimą lub wiosną należy wykopać roślinę i pobrać kilkucentymetrowe sadzonki odcinając je od najsilniejszych, zdrowych rozłogów. Odcięte kawałki wystarczy umieścić w lekkiej, wilgotnej glebie w doniczkach i przetrzymywać w chłodnym pomieszczeniu do wiosny od czasu do czasu podlewając. W zależności od terminu pobrania sadzonek, młode rośliny zaczynają pojawiać się w kwietniu lub maju.
Innym sposobem jest rozmnażanie przez wysiew nasion wiosną, w okresie od marca do maja, w celu przygotowania rozsady. Nasiona można także wysiać wprost do gruntu w maju lub czerwcu. Głębokość siewu to ok. 0,5-1 cm. Siewki przerzedza się po wschodach, pozostawiając rośliny w 30 cm rozstawie. Takie same odległości zachowuje się przesadzając sadzonki na miejsce stałe. Należy to robić dopiero, gdy minie niebezpieczeństwo wiosennych przymrozków, ponieważ młode rośliny nie są odporne na mróz.
Miechunka uprawiana w gruncie nie wymaga podlewania, jest to konieczne jedynie podczas długotrwałej suszy. W pojemnikach należy podlewać ją regularnie, aby podłoże było lekko wilgotne, ale nie mokre. Roślina źle znosi stojącą wodę, więc nie powinna być sadzona na terenach podmokłych. Dodatkowo warto spulchniać glebę i regularnie odchwaszczać, szczególnie w początkowym okresie wzrostu. Starsze rośliny nie wymagają takich zabiegów, same zaczynają zagłuszać inne rośliny, dlatego sadząc miechunkę rozdętą w gruncie, warto dobrze przemyśleć gdzie będzie rosła. W sezonie nawożenie wykonuje się dwukrotnie – wiosną w okresie najsilniejszego wzrostu oraz po zakończeniu okresu kwitnienia, gdy roślina zawiązuje owoce. Najlepiej stosować wieloskładnikowe nawozy mineralne lub organiczne. Jesienią warto przyciąć rośliny tuż nad ziemią, aby przygotować je do zimowania. Miechunka raz posadzona zostanie w ogrodzie na dłużej, bowiem tworzy rozłogi, z których rozrasta się. Na zimę część nadziemna zamiera, ale wiosną wyrastają nowe rośliny, czasem nawet w znacznej odległości od miejsca, gdzie pierwotnie rosła.
Jest to roślina bardzo dekoracyjna, przede wszystkim z uwagi na piękne ognisto-pomarańczowe osłonki owoców długo pozostające na łodygach. Lampiony zmieniają barwę z zielonej na pomarańczową sukcesywnie od sierpnia do września/października, w zależności od warunków pogodowych. Warto podkreślić ich kolor, sadząc je na obrzeżach ścieżek, w ogródkach skalnych lub na tle innych zielonych lub kwitnących np. na biało lub fioletowo roślin. Kwiaty miechunki pojawiają się od początku lata, z kolei owoce i otaczające je osłonki osiągają pełną dojrzałość jesienią. Jagody pozostają na roślinie aż do zimy, nawet wtedy gdy kielichy zaczynają się rozpadać. Tworzy to ciekawy efekt dekoracyjny, ponieważ wtedy czerwony owoc otoczony jest delikatną, brązową siateczką w kształcie lampionu. Bardzo często miechunka rozdęta wykorzystywana jest w suchych bukietach lub jako element dekoracyjny w kompozycjach kwiatowych. Po wysuszeniu lampiony mogą stanowić ciekawą ozdobę choinkową. Jednak aby kielichy zachowały atrakcyjny, intensywny, pomarańczowy kolor, należy je ścinać wraz z łodygami przed nadejściem jesiennej deszczowej pogody. Bardzo łatwo je suszyć, wystarczy na 2-3 tygodnie rozłożyć lub podwiesić w suchym i chłodnym miejscu ścięte pędy, które zachowują nie tylko kolor, ale i kształt.
Należy mieć na uwadze, że miechunka rozdęta zawiera solaninę, która po spożyciu może wywołać objawy zatrucia. Z tego powodu nie należy jeść jej liści i niedojrzałych owoców. Jagody są jadalne dopiero w pełni dojrzałości, gdy są intensywnie czerwone. Nie są smacznie, dlatego rzadko używa się ich w celach kulinarnych, częściej stosowane są jako dekoracja lub przyprawa. W tradycyjnej medycynie, szczególnie w Indiach, bywają jednak wykorzystywane w celach leczniczych jako środek moczopędny, przeciwbakteryjny i uspokajający.
Pod kątem kulinarnym polecamy wykorzystanie: miechunki peruwiańskiej (słodki rodzynek brazylijski) lub miechunki pomidorowej (tomatillo - kwaskowaty, pomidorowy smak).
