Kwiaty lilaka pospolitego (bzu) są jadalne – warto spróbować

Lilak pospolity, zwyczajowo zwany w naszym kraju bzem, to krzew kojarzący się wybitnie z wiosną i majem, bowiem właśnie wtedy intensywnie kwitnie. Nazwa „bez” bywa jednak myląca, gdyż bzy są odrębną rodziną, a lilak pospolity (Syringa vulgaris) należy do rodziny oliwkowatych (Oleaceae).

Być może nie każdy wie, że lilaki przywędrowały do nas z terenów obecnej Turcji kilka wieków temu, a ich nazwa rodzajowa Syringa wywodzi się ze starożytnej greki od słowa syrinx, co oznacza fajkę lub rurkę. Wynika to z faktu, że pędy niektórych odmian są puste w środku i były używane właśnie do wyrobu fajek i fletów.

Warto wykorzystać czas kwitnienia tego krzewu i pokusić się o spożytkowanie jego jadalnych kwiatów w kuchni. A możliwości jest naprawdę dużo.

Gdzie można spotkać lilaka?

Lilak pospolity to bardzo popularna roślina, więc można ją spotkać praktycznie wszędzie. Najczęściej sadzony jest w przydomowych ogrodach, na działkach, a nawet przy drogach ze względu na swoje dekoracyjne kwiatostany (białe, różowe, fioletowe, a nawet dwubarwne) oraz z uwagi na oszałamiający zapach, jaki rozchodzi się wokół rośliny podczas kwitnienia. Krzew ten popularność zyskał również dlatego, że jest mało wymagający, dobrze rośnie w każdych warunkach glebowych i bez względu na rodzaj nasłonecznienia, zdecydowanie poradzi sobie wszędzie.

Wykorzystanie w kuchni

Do celów kulinarnych wykorzystywane są kwiaty lilaka, zarówno świeże, jak i suszone, a także liście. Natomiast do celów leczniczych - również kora. Ze świeżych kwiatów przygotowuje się ocet, nalewki, można je dodawać do lemoniady oraz koktajli, sałatek i deserów. Kwiatostany można ponadto smażyć w kiściach w cieście naleśnikowym, podobnie jak kwiaty robinii. Surowe mają lekko goryczkowy smak, jednak suszone tracą tą właściwość. W takiej postaci można je wykorzystać do przygotowania herbaty lub naparu. Poniżej znajdziecie przepis na nalewkę oraz deser z wykorzystaniem kwiatów lilaka pospolitego.

Z liści przygotowuje się napary i wyciągi alkoholowe (w połączeniu z kwiatami), które w medycynie ludowej stosowane są pomocniczo przy przeziębieniu. Taki napar służył także do nacierania skroni przy uporczywym bólu głowy lub innych bolących miejsc.

Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że drewno pozyskiwane z lilaka pospolitego było w przeszłości wykorzystywane przy produkcji instrumentów muzycznych lub drobnych przedmiotów użytkowych.

Właściwości lilaka

Kwiaty, liście i kora lilaka zawierają wiele związków czynnych, między innymi garbniki, kumaryny, fenolokwasy, flawonoidy, glikozydy irydoidowe, a także alkohole cukrowe i olejek eteryczny, który można stosować przy aromaterapii.

Tradycyjnie surowiec z lilaka pospolitego stosowany jest wewnętrznie (napary, nalewki) i zewnętrznie (maści, tonik) w leczeniu np. kaszlu, przeziębienia, bólów głowy, czy też chorób skórnych i schorzeń reumatycznych. Uważa się, że działa osłaniająco na wątrobę oraz wspomaga walkę z pasożytami. Odwary i napary mogą być wykorzystywane do płukania jamy ustnej i przemywania okolic oczu.

Kiedy zbierać?

Kwiaty lilaka można zbierać na bieżąco w okresie kwitnienia, najlepiej z miejsc oddalonych od ciągów komunikacyjnych, natomiast liście pozyskuje się od kwietnia do czerwca. Jak wszystkie zioła i owoce, również kwiaty i liście lilaków należy suszyć w przewiewnym, zacienionym miejscu.

Przepisy z wykorzystaniem kwiatów lilaka pospolitego

Herbatka z bzu, czyli lilaka

Przygotowanie kwiatów do wykorzystania na herbatę nie jest trudne. Wystarczy zebrać duży bukiet (kolor nie ma znaczenia, ponieważ i tak go stracą), oberwać kwiaty i wsypać do szklanego słoja. Kwiaty należy wtedy mocno ubić, zakręcić słoik i tak pozostawić na około 12 godzin. Naczynie najlepiej ustawić w ciepłym miejscu. Można ten proces przyspieszyć wstawiając słoik do piekarnika nagrzanego do 50st. na 2,5-3 godziny. Po upływie wskazanego czasu kwiaty wyjmuje się i suszy rozłożone cienką warstwą na papierze do pieczenia (w piekarniku w temperaturze minimalnej z uchylonymi drzwiczkami lub w przewiewnym miejscu). Wysuszone kwiaty wystarczy przełożyć do pojemnika i wykorzystywać w razie potrzeby lub chęci :) Z takiego surowca można już przygotować herbatę – używamy 1 łyżeczkę suszu na filiżankę napoju.

Nalewka z kwiatów lilaka

Do przygotowania domowej nalewki potrzebne będą: