
Czarny pomidor – czy czarny owoc jest czarny?
28 marca, 2024
Czy trzeba nawozić rozsadę warzyw? Czy sadzonki na oknie wytrzymają bez nawożenia?
19 kwietnia, 2024Szukasz ciekawych odmian truskawek?
Jeżeli zainteresowała Ciebie uprawa truskawek to może zainteresujesz się tymi odmianami, które jako DIONP uprawialiśmy we własnym ogrodzie? Kolekcję naszych odmian opisaliśmy TUTAJ.
Informacje ogólne
Truskawki (Fragaria x ananasa) to rośliny jagodowe wieloletnie. Dla potrzeb utrzymania dobrego plonowania, jak również zdrowotności roślin zaleca się systematyczne wymienianie roślin na nowe co kilka lat. Zwykle przyjmuje się, że na słabszych stanowiskach taka wymiana następuje co 2-3 lata, a na lepszych co 3-4 lata. Warunki glebowe, pogodowe, choroby i szkodniki, a także pielęgnacja wpływają na żywotność krzewinek.
Najlepiej jest kupować kwalifikowany materiał rozmnożeniowy ze specjalistycznych szkółek, które są pod nadzorem fitosanitarnym Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Jest to gwarancja kupna zdrowego materiału roślinnego.
Na rynku można znaleźć wiele odmian truskawek, które różnią się choćby wczesnością dojrzewania, zdolnością do powtarzania owocowania w tym samym sezonie wegetacyjnym, kształtem, wielkością, kolorem i smakowitością owoców, a także choćby długością wytwarzanych pędów (stąd w handlu są dostępne truskawki zwieszające się). Każdy zatem znajdzie coś dla siebie. Niektóre odmiany zamiast białych kwiatów mają choćby różowe co też jest atrakcyjne wizualnie.
Warto wiedzieć, że niektóre odmiany truskawek wymagają zapylacza np. Panon i Pandora.
Przy uprawie truskawek warto wybierać do sadzenia te odmiany, które są mniej porażane przez choroby. Producenci sadzonek podają często takie informacje przy opisie każdej odmiany, stąd kupując sadzonki warto na ten temat poczytać.
Przykładowe odmiany bardzo podatne na werticiliozę to: Honeoye, Elsanta i Kent. Średnio podatne na tą chorobę to: Grandarosa, Onebor, Florence, czy też Tarda Vicoda. Odporne na werticiliozę są odmiany: Dukat, Filon, Senga Sengana, Panon, Selwa.
Biorąc pod uwagę choroby liści to najmniej podatne na nie są takie odmiany jak: Kent, Elkat, Dukat, Pegat, Markat, Sonata, Filon, Selva czy też Salsa.
Warto widzieć, że hobbyści często koło plantacji truskawek ustawiają ul z murarką ogrodową, która pomaga zapylać kwiaty, a tym samym poprawiają plonowanie.
Termin sadzenia i rodzaj sadzonek
Niektórzy ogrodnicy zajmują się siewem nasion truskawek, ale jest to proces trudny i pracochłonny. W tym materiale pomijamy kwestię siewu truskawek i skupiamy się na sadzonkach, które można bez problemu kupić.
W handlu można spotkać sadzonki truskawek pod trzeba postaciami: sadzonki frigo czyli sadzonki z gołym korzeniem, które pochodzą z chłodni w której przechodzą spoczynek zimowy, z sadzonek świeżych, które zostały wykopane z gołym korzeniem z tzw. matecznika, a także można kupić sadzonki truskawek w doniczkach lub wielopaletach, gdzie ich system korzeniowy jest już otoczony glebą.
Sadzonki truskawek sadzi się̨ zwykle w trzech okresach. Zwykle dzieje się to wczesną wiosną i jest to często rekomendowany termin, bo rośliny mają czas, aby dobrze się zakorzenić korzystając z zapasów wody pozimowej. Można je także sadzić od końca lipca do połowy sierpnia co pozwala im rozwinąć dobry system korzeniowy przed zimą, chociaż w tym terminie z uwagi na coraz częściej pojawiające się susze należy pilnować ich podlewania. Praktykuje się również sadzenie we wrześniu i w październiku. Trzeba jednak mieć na uwadze, że zbyt późno wsadzane przed zimą sadzonki mogą nie zdążyć się dobrze zakorzenić i przez to ulegać uszkodzeniu przez mróz, zwłaszcza w dobie nieprzewidywalnych zim.
Głębokość sadzenia i rozstaw sadzonek
W ogrodnictwie hobbystycznym truskawki sadzi się różnie w zależności od dostępnego miejsca. Ważne jest jednak to, że kupione sadzonki, ewentualnie pozyskane z własnego rozmnożenia pędów bocznych należy umieszczać w glebie na takiej samej głębokości, na której rosły na mateczniku bądź w doniczce – nie za płytko, bo grozi to przesuszeniem korzeni, ani nie za głęboko by gleba nie przykryła stożków wzrostu, z którego wyrastają nowe liście, bo to może sprzyjać gniciu roślin. Truskawki sadzimy w dołki tak, aby stożek wzrostu znajdował się tuż nad powierzchnią gleby. Sadząc sadzonki wokół nich należy dokładnie docisnąć glebę, aby dobrze je osadzić w podłożu.
W ogrodach hobbystów poleca się stosować prosty system sadzenia truskawek w postaci rzędów. Przy tym sposobie rośliny sadzi się co 15-30 cm w rzędzie, a odległości między rzędami wynosi wówczas około 80-100 cm. Można także wykorzystać sadzenie zagonowe dwurzędowe lub czterorzędowe. Przy sposobie dwuzagonowym zagony mogą mieć szerokość 80-100 cm, a przy czterozagonowym – 120-130 cm. Odległości miedzy rzędami na zagonie wynoszą w obu przypadkach 30-35 cm, a w rzędach rośliny sadzi się co 15-30 cm.
Przy uprawie w doniczkach podłużnych sadzonki zwykle sadzi się co 15 cm, natomiast w doniczkach wiszących albo 1 albo 2 roślinki obok siebie, aby stworzyły potem bujne pędy.
Stanowisko uprawy
Truskawki należy uprawiać w miejscach nasłonecznionych, co także ma wpływ na smak owoców (zawartość cukrów). Na stanowiskach zacienionych słabiej kwitną i owocują. W cieniu mogą w ogóle zaprzestać kwitnięcia.
Pod uprawę roślin należy wybierać grządki płaskie bądź o lekkim tylko skłonie. Należy unikać miejsc w których stagnuje woda oraz na których są tzw. zastoiska mrozowe. Poleca się, aby w miejscu ich uprawy odbywał się ruch powietrza co ogranicza rozwój chorób grzybowych.
Truskawki preferują gleby przepuszczalne, lekkie, ale żyzne. Są też uprawiane na glebach piaszczystych, ale w dobie pojawiających się susz muszą być nawadniane w takich okresach. Truskawki rozwijają płytki system korzeniowy, dlatego łatwo się przesuszają. Część ogrodników sadząc truskawki dodaje do gleby hydrożel, który kumuluje wodę i potem oddaje roślinom. Mając w ogrodzie glebę słabą, piaszczystą można pod każdą sadzonkę na etapie ich sadzenia podmienić taką glebę na żyzną np. ziemię kompostową, ziemię ogrodową, ziemię gnojową itp.
Truskawki słabo rosną na glebach ciężkich, zlewnych, w zaniżeniach terenu, na gruntach podmokłych. Gleby zbyt wilgotne sprzyjają rozwojowi chorób korzeni, które szybciej gniją.
Odczyn gleby pod truskawki powinien być lekko kwaśny (pH 5,5-6,5). Truskawki nie lubią wysokiego poziomu wód gruntowych.
Bardzo dobrym rozwiązaniem przy uprawie truskawek jest stosowanie ściółkowania. Można tu choćby wykorzystać słomę, zrębki, korę, trociny, ale także stosuje się choćby włókniny czy też maty ściółkujące. Taka ściółka ogranicza rozwój chwastów, sprawia, że gleba zbyt szybko nie przesycha, a jednocześnie powoduje, że owoce nie dotykają bezpośrednio gleby i dłużej zachowują zdrowotność. Ściółki organiczne ograniczają również udeptywanie gleby, wyrównują temperaturę i wilgotność gleby, a pozostawione na stanowisku z upływem czasu dostarczą roślinom substancje pokarmowych z chwilą ich rozkładu.
Bardzo dobrym rozwiązaniem jest sadzenie truskawek na stanowisku, na którym rok wcześniej uprawiane były takie nawozy zielone jak: łubin, peluszka, wyka, facelia, czy też choćby takie warzywa jak bób. Nie powinno się jednak sadzić truskawek po wieloletnich roślinach bobowatych np. po lucernie czy koniczynie, bo zwiększa to ryzyko pojawu opuchlaków.
Truskawek nie powinno się sadzić w monokulturze. Co kilka lat należy zmieniać miejsce ich uprawy w gruncie. Aby uniknąć ryzyka pojawu tak groźnych chorób jak wertycyliozy bądź zgnilizny korony truskawki nie powinno sadzić się truskawek na stanowisku, na którym rosły wcześniej pomidory, ziemniaki czy też ogórki.
Mając grządki z wieloma gatunkami roślin, wśród których przez okres kilku lat uprawia się truskawki dobrze jest tak zaplanować zmianowanie wokół truskawek, aby obok nich rosły te rośliny, które im sprzyjają. Truskawki dobrze rosną w sąsiedztwie cebuli, czosnku, pora oraz szczypiorku i często wręcz rośliny te celowo się wsadza w zagony, by ograniczały choćby pojaw niektórych chorób np. szarej pleśni. Poza tym mogą poprawiać smak samych owoców. Wokół zagonów truskawek warto też choćby sadzić buraka ćwikłowego, fasolę karłową, groch, marchew, sałatę, szpinak, tymianek, rzodkiewkę czy też rumianek.
Uprawę gryki jako przedplonu dla truskawek może działać ograniczająco na pędraki. Wskazuje się również, że niektóre nicienie korzeniowe uszkadzające truskawki można ograniczać poprzez 3-4-miesięczną uprawę aksamitki na stanowisku, na którym mają być wysadzone truskawki (sadzenie letnie lub jesienne).
Obok truskawek lepiej nie sadzić kapust, brokułu i jarmużu, a także choćby poziomek czy też truskawkopoziomek, bo porażają je takie same choroby oraz atakują te same szkodniki.
Truskawek nie należy także sadzić w pobliżu tych roślin, które są intensywnie chronione chemicznie z uwagi na ryzyko znoszenia pestycydów, a także przy uprawach zbyt intensywnie nawożonych nawozami, zwłaszcza azotowymi.
Nawożenie
Truskawki dobrze jest sadzić po przyoranych nawozach zielonych, a także po oborniku. W przypadku sadzenia truskawek wiosną na glebie lekkiej, dobrze przefermentowany obornik najlepiej użyć bezpośrednio przed sadzeniem roślin. Na takim stanowisku w pierwszym roku po wysadzeniu sadzonek zwykle rośliny mają to co im potrzeba, dlatego dopiero typowe nawożenie wdraża się od drugiego roku uprawy.
Wielu hobbystów mając gleby lekkie bądź ciężkie dokonuje miejscowej wymiany podłoża, aby truskawki sadzić do żyznej gleby np. kompostowej, ziemi ogrodniczej, ziemi gnojowej itp. Choć to podłoże jest bogate w mikro i makroelementy to jednak jest ich za mało dla roślin, które będą rosły w danym miejscu przynajmniej przez 2 lata. Z tego powodu potrzebne jest dodatkowe nawożenie organiczne bądź mineralne.
Na etapie sadzenia sadzonek niektórzy ogrodnicy stosują nawozy długodziałające (3 lub 6-miesięcy). Jest to dobre rozwiązanie, ale tylko na pewien czas, stąd też potrzebne jest drożenie uzupełniającego dokarmiania roślin.
W ogrodnictwie hobbystycznym najlepiej stosować nawozy wieloskładnikowe, w tym z mikroelementami albo w postaci sypkiej albo poprzez podlewanie roślin. Pierwsze nawożenie wykonuje się wiosną (zwykle od kwietnia, czasami od marca) z chwilą ruszenia wegetacji natomiast drugie zwykle wykonuje się już po zbiorze owoców, aby rośliny się zregenerowały.
Nawożeniem uzupełniającym może być podawanie składników pokarmowych poprzez opryskiwanie roślin nawozami dolistnymi. Takowe może się przydać, gdy uprawia się truskawki powtarzające owocowanie.
Jeżeli pH gleby jest kwaśne, to koniecznie trzeba je podnieść. Wapnowanie wykonuje się wczesną wiosną lub późną jesienią.
Zabiegi pielęgnacyjne
Truskawki w okresie wegetacji mogą wymagać systematycznego podawania wody w okresach niedoborów opadów, zwłaszcza na glebach lekkich. Hydrożel częściowo rozwiązuje ten problem, a także nawadnianie kropelkowe.
Na bieżąco należy usuwać chwasty, a także kontrolować rośliny na obecność chorób i szkodników.
W przypadku zapowiadanych wiosną przymrozków zaleca się okrywać rośliny grubą włókniną aby kwiaty nie przemarzły (pojawia się wówczas na nich czarny środek).
Truskawki wytwarzające pędy boczne można przycinać, aby nie traciły energii na wytwarzanie dodatkowych roślin.
W trakcie wegetacji można stosować biostymulatory w postaci opryskiwania roślin wieczorem lub wczesnym rankiem.
Przy uprawie amatorskiej truskawek można zastosować koszenie liści, które poprawia zdrowotność plantacji. Zabieg ten należy wykonać nie później niż 2 tygodnie po zakończonych zbiorach owoców. Nie powinno się zwlekać dłużej, gdyż zbyt późne koszenie liści (np. sekatorem, kosą spalinową) może osłabić powstawanie koron bocznych oraz spowodować słabsze zawiązywanie kwiatów na kolejny rok uprawy. Liście młodych roślin kosi się na wysokości 3-5 cm nad powierzchnią gleby, natomiast starszych nie niżej niż 5-7 cm. Pierwsze koszenie liści należy wykonać po pierwszym roku pełnego owocowania roślin.
Truskawki są zagrożone przez choroby i szkodniki, dlatego należy na bieżąco sprawdzać kondycję roślin, aby rozpoznać zagrożenie i następnie zastosować zalecane dla hobbystów metody ochrony roślin.