Fiołek rogaty (bratek rogaty) – uprawa i pielęgnacja

Fiołek rogaty (Viola cornuta) nazywany potocznie bratkiem-miniaturką, bratkiem drobnokwiatowym lub bratkiem rogatym jest spokrewniony z często spotykanym w ogrodach bratkiem ogrodowym (Viola x wittrockiana). Naturalnym miejscem występowania fiołka rogatego są Pireneje i Apeniny.

Na rynku jest wiele odmian, przy czym bardzo często spotyka się bratki z grupy Endurio, które cechują się drobniutkimi kwiatami, długo utrzymującymi się na roślinach i odpornymi na mniej sprzyjające warunki.

Bratki rogate to byliny, uprawiane zwykle jako rośliny dwuletnie lub jednoroczne (w pojemnikach). Są wykorzystywane do obsadzania niskich rabat kwietnych oraz donic. Są idealne do kompozycji z innymi niskimi roślinami i wspaniale wypełniają pustą przestrzeń. Tworzy się z nich również kolorowe obwódki. Mozna wykorzystać na kwiat cięty. Część odmian ma na tyle długie pędy, że nadają się do uprawy w podwieszanych doniczkach. Warto również wiedzieć, że kwiaty bratka rogatego są jadalne o cierpkim smaku.

Opis rośliny

Fiołek rogaty osiąga do 25-35 cm wysokości. Dolne liście są jajowato-sercowate, górne natomiast lancetowate z niewielkim karbowaniem. Roślina tworzy półleżące pędy. Szypułki kwiatowe do 10 cm długości, z drobnymi podkwiatkami w górnej połowie. Kwiaty są pięciopłatkowe, mają średnicę do 2-3 cm i delikatnie pachną. Najczęściej płatki są barwy niebieskiej, fioletowej, różowej lub białej, ale występują też okazy w różnych kolorach – jednolitych, z odcieniami lub wielobarwne, w tym np. z oczkiem. Najczęściej kwiaty są dwu lub trzykolorowe.

Sadzenie i rozmnażanie

Fiołki rogate uprawia się z nasion lub przez gotowe sadzonki. Gdy ma się już je w ogrodzie to zwykle same się rozsiewają, w tym różne odmiany mogą się ze sobą krzyżować. Czasami się nadmiernie rozsiewają i trzeba je przerzedzać.

Jeżeli kupujemy nasiona bratków miniaturowych, to na opakowaniu jest dokładnie podany opis ich wysiewu. W zależności od odmiany producenci proponują różne siewy, część sugeruje je od maja do czerwca, a część od maja do lipca na rozsadnik, a dopiero małe sadzonki wsadza się w grunt od lipca do października. Niektórzy proponują także rzadkie siewy w grunt wprost do gleby od czerwca, albo też siewy ozime, które przeprowadza się w październiku i na początku listopada, a siewki ukazują się w marcu lub kwietniu kolejnego roku. Nasiona fiołka rogatego bardzo szybko tracą zdolność kiełkowania, więc nie warto ich przechowywać długo po własnoręcznym zebraniu lub zakupie. Nasiona wysiewa się na głębokość 0,3-0,4 cm.

Sadzonki fiołka rogatego z rozsady wysadza się od lata do jesieni do ziemi lub wiosną zwykle w rozstawie 10-15 x 10-15 cm.

Stanowisko

Rośliny najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych oraz półsłonecznych.

Aby rośliny ładnie rosły i długo kwitły dobrze jest sadzić je do gleby żyznej i próchnicznej. Najlepsze pH to gleba od lekko kwaśnej do obojętnej. Poziom pH gleby warto sprawdzać za pomocą kwasomierza, który jest dostępny choćby TUTAJ.

Taka gleba powinna być też lekko wilgotna, ale nigdy zalana. Gdy gleba jest podmokła dobrze jest zastosować drenaż np. używając perlitu, wermikulitu czy też zeolitu na rabatach. Bratki dość dobrze radzą sobie z suszą, ale te uprawiane w pojemnikach mogą przez to słabiej rosnąć i kwitnąć. W takim przypadku warto ziemię ogrodniczą wymieszać np. z hydrożelem, który jest dostępny choćby TUTAJ. Użycie hydrożelu pozwala ograniczać podlewanie. W doniczkach nie można zapominać o drenażu, co jest ważne w ostatnich latach, gdy coraz częściej przez kraj przechodzą niespodziewane, nawalne deszcze i mogą zalać nasze rośliny i przydusić ich system korzeniowy. Najlepszym rozwiązaniem jest ściąganie donic, gdy zapowiadane są silne burze.

Termin kwitnienia

Termin kwitnienia związany jest z terminem siewu/sadzenia. Rośliny zwykle kwitną od maja do września.

Pielęgnacja

Bratki miniaturki lubią glebę żyzną i wówczas nie wymagają zwykle odrębnego nawożenia. Gdy ta gleba nie jest zbyt bogata w składniki pokarmowe, to zwykle wiosną, gdy nawozi się inne rośliny nawozem azotowym można go użyć i pod fiołka rogatego. Gdy pojawią się już kwiaty, to przy okazji nawożenia innych roślin kwitnących w ogrodzie można użyć nawozy dedykowane do roślin kwitnących.

Nie można zapominać o podlewaniu, w tym warto wdrożyć metody zatrzymywania wody w glebie. Gdy podlewa się bratki warto unikać kontaktu ich kwiatów i liści z wodą, co pozytywnie wpłynie na ich wygląd, ale i na zdrowotność roślin.

Żeby wydłużyć termin i zwiększyć intensywność kwitnienia warto usuwać przekwitłe kwiaty, w tym torebki z formującymi się nasionami. Kto chce jednak, aby rośliny same się wysiewały, powinien tego nie robić.

Osłonięcie młodych roślin na zimę ściółką np. stroiszem, pozwala lepiej im przezimować, zwłaszcza w lata o niestabilnych zimach pod kątem temperatur, w tym braku okrywy śnieżnej.

Choroby, szkodniki, chwasty

Bratek rogaty to roślina mało podatna na choroby i szkodniki, choć trzeba usuwać chwasty, które mogą go zagłuszyć. Spośród chorób, na glebach zbyt wilgotnych mogą rozwijać się grzyby z rodzaju Fusarium wywołujące zgnilizny korzeni.Może się także pojawiac choćby rdza. W przypadku tych chorób profilaktycznie stosuje się różne domowe sposoby jak np. opryski z drożdży piekarskich, ale też zarejestrowane do roślin ozdobnych preparaty grzybowe.

Szkodników na bratkach jest niewiele. Można spotkać zwykle owady wysysające soki np. mszyce. Dużym zagrożeniem mogą być też ślimaki z którymi walczy się ekologicznie lub chemicznie.

Autorzy: Beata Bereś, Paweł K. Bereś (Ogrodnicy DIONP)

Opracowano na podstawie własnego doświadczenia i literatury. Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019, poz. 1231 z późn. zm.). DIONP wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej www.dionp.pl