Murarka ogrodowa – jak i kiedy wykładać kokony?
25 marca, 2024
Ogórki gruntowe – 23 odmiany
25 marca, 2024Ptaki są naszymi pomocnikami w ogrodach, choć niektóre gatunki mogą też psocić
Ptaki (Aves) odgrywają bardzo dużą rolę w przyrodzie, w tym w naszych ogrodach. Oczywiście, część gatunków może wyrządzać nam szkody w postaci choćby wydziobywania posianych nasion i roślinek, a inne choćby objadają nas z różnych owoców. Wiele jednak gatunków to nasi sprzymierzeńcy. Część gatunków choćby wyjada z gleby nasiona chwastów. Szczególnie jednak ważna dla nas działalność ptaków związana z ograniczaniem przez nie różnych szkodników roślin, ale i różnych natrętnych owadów.
Bardzo ważna jest rola ptaków owadożernych, ale także i tych, co polują choćby na ślimaki. Z kolei ptaki drapieżne odgrywają bardzo dużą rolę w walce choćby z gryzoniami o czym piszemy TUTAJ.
W dobie urbanizacji, niszczenia naturalnych siedlisk ochrona ptaków odgrywa coraz większą rolę. Populacje niektórych gatunków (np. wróbla) drastycznie spadły w ostatnich latach wskutek ograniczania im miejsc gniazdowania m.in. w budynkach mieszkalnych.
Obok racjonalnego dokarmiania ptaków w okresach zimowych bez robienia im szkody o czym piszemy TUTAJ, ważne jest również tworzenie dla nich miejsc lęgowych. Do tego celu ptaki chętnie wykorzystają różne drzewa i krzewy, które mamy w ogrodzie (w tym choćby tuje w szpalerach), ale także korzystają z różnych elementów architektury ogrodowej np. altan. Obok siedlisk, które ptaki sobie samodzielnie wybierają, ważne jest też sztuczne tworzenie dla nich miejsc do życia i rozwoju. Do tego celu wykorzystuje się budki lęgowe.
W ogrodach ustawia się zwykle budki w trzech typach
W ogrodach hobbystycznych zazwyczaj umieszcza się budki lęgowe w typach A1, A i B, które służą do przywabiania małych i nieco większych gatunków. Różnicuje je głównie szerokość otworu wlotowego. Jego wymiar ma znaczenie, bo pozwala różnicować jakie gatunki zmieszczą się przez niego. Dzięki takim budkom możemy do ogrodu przywabić choćby różne gatunku sikor, wróble, mazurki, muchołówki, pleszki, kowaliki, krętogłowy, szpaki i inne mniejsze gatunki. Budka w typie A1 ma najmniejszy otwór wlotowy (2,8 cm), podczas, gdy typ B to już 4,7 średnicy.
Kto ma możliwości może także wieszać w ogrodach budki dla większych ptaków np. w typie D, E, ale też i specjalistyczne np. dla jeżyków, sów, jaskółek itd.
Ptaki w ogrodzie - nasze budki lęgowe mają lokatorów
Wieszamy nowe budki lęgowe w starym sadzie
Budki lęgowe dla ptaków w ogrodzie
Budka ma służyć ochronie ptaków, a nie być dla nich pułapką
Budki lęgowe powinny być mocowane do stabilnej konstrukcji. Mogą to być drzewa, altany, słupy i inne miejsca warunkujące odpowiednią wysokość. W trakcie silnych porywów wiatru budka nie powinna intensywnie się ruszać. Te przybite do pni drzew mogą oczywiście wykazywać się ruchem zgodnym z ruchem drzewa smaganego wiatrem, ale nic poza tym. Nie może budka lęgowa odpaść, bo grozi to rozbiciem jaj, czy też zabiciem piskląt.
Nie powinno się też tworzyć skupisk budek na małej przestrzeni. Wiele gatunków ptaków wykazuje terytorializm. Nie tolerują sąsiedztwa tuż za „ścianą” innego ptaka tego samego lub innego gatunku. Terytorializm wzrasta w okresie lęgowym, gdy zwierzęta dodatkowo pełnią funkcję obrońców swoich gniazd. Montując zatem budki lęgowe zachowajmy odległości od nich co najmniej kilkunastometrowe, choć przy wielu gatunkach lepiej, aby było to ponad 30 metrów. Są owszem gatunki, które lubią sąsiedztwo np. wróble czy szpaki i dla nich odstęp 2-3 metrów budki od budki jest odpowiedni.
Gdy nasze działki są małe nie idźmy w kierunku zasady „im więcej, tym lepiej”. Ptaki nie są głupie – jak im nie spasuje budka, ale i jej okolica to jej nie zasiedlą. Pusta budka nie jest oznaką troski o przyrodę, jeżeli przez lata nic jej nie zasiedla. Oznacza to, że jest albo źle zbudowana albo znajduje się w miejscu, które ptaki nie chcą wybrać do gniazdowania. To nie wina ptaków, że budki są puste.
Skoro decydujemy się pomagać ptakom w okresie lęgowym, to budki umieszczajmy w miejscach spokojnych, cichych, bez ciągłego ruchu człowieka i zwierząt. Ptaki karmiące pisklęta są bardzo na ruch wyczulone. Często przez kilkanaście, kilkadziesiąt minut wyczekują na wlot do gniazda i nakarmienie piskląt widząc ruch w pobliżu gniazda. Umiejscowienie budki lęgowej nie powinno wywoływać permanentnego stresu u ptaków o swoje pisklęta. Oczywiście niektóre gatunki są bardziej tolerancyjne na człowieka, zwierzęta, ruch samochodów, hałas itd., ale powinno nam zależeć właśnie na przyciąganiu do ogrodów gatunków płochliwych, które mają i tak bardzo trudne życie w dobie rozlewającej się urbanizacji.
Budki zwykle wiesza się na wysokości 3-5 metrów od powierzchni ziemi. Niektóre znajdują się do wysokości 8 m. Trzeba jednak wiedzieć, że niekiedy budka wisząca na 1-1,5 metra też może być zasiedlona przez ptaki, ale wówczas ryzyko pojawu drapieżników rośnie. Dobrze jest kierować otwór wlotowy do budki na stronę wschodnią. DIONP. W tym kierunku wiesza większość budek i bardzo dobrze je ptaki zasiedlają.
Nie zawsze świeżo zbudowane budki są od razu zasiedlane przez ptaki. Im dłużej wiszą, tym większa szansa, że z czasem zachęcą zwierzęta do ich zasiedlania.
Budki lęgowe nie mogą nigdy stać się łatwym łupem dla drapieżników ptaków. Gdy tego nie przemyślimy, to możemy zamiast ptakom pomagać narażać je na duże niebezpieczeństwo. Budka ma być zatem tak umieszczona, aby drapieżniki (koty, kuny, wiewiórki, inne ptaki). Pamiętajmy o tym, że koty w ogrodach są pożyteczne, bo pozwalają ograniczać choćby gryzonie, ale koty puszczone samopas to ogromne zagrożenie dla dzikich ptaków. O negatywnym wpływie kotów na bioróżnorodność wypowiada się nauka choćby w artykule dostępnym TUTAJ. Niekiedy pod i nad budkami wiesza się kołnierze ochronne np. z kolców, aby drapieżniki łatwo nie dostały się do środka.
Trzeba też pamiętać, aby budki lęgowe miały choć częściowe zacienienie, tak aby w upalne i słoneczne dni nie dochodziło do jej przegrzania się. Budki lęgowe nie mogą być szczelne jak niektórzy to rozumieją. To nie akwarium. Ruch powietrza jest wskazany. Dzikie ptaki to nie są zwierzęta domowe, one gnieżdżą się w warunkach zmiennej pogody, więc budka nie może być szczelna. Owiewanie gniazda powietrzem ma działanie prozdrowotne.
Pielęgnacja budki lęgowej
Budka lęgowa to nie dekoracja ogrodowa. Nie malujmy je na pstrokate kolory, nie impregnujmy chemią. Skoro chcemy natury w ogrodzie, to niech budki będą też naturalne. Nie instalujmy plastikowych tandet z Chin. Plastikowa budka lęgowa to zaprzeczenie ogrodnictwa i świadczy, że ten kto ją kupił kompletnie nic nie wie o ochronie przyrody. To taki typowy tandeciarz !!! Wstyd w ogóle pisać, ale trafiają się na działkach tacy „plastikowi” miłośnicy przyrody. Nawet hotele dla owadów i karmniki mają z plastiku. Żenada !!!
Pielęgnacja budki lęgowej polega głównie na corocznym sprawdzaniu jej konstrukcji. Musi być trwała. Wszystkie łączenia powinny trzymać. Gdy coś próchnieje, gdy się odrywa, to wówczas po sezonie lęgowym, w okresie późnej jesieni i zimy budkę można zdjąć i naprawić. Nie wolno tego robić od marca do 16 października, bo w tym czasie budkę lęgową traktuje się jako siedlisko chronione prawem.
Po 16 października do końca lutego budkę lęgową warto corocznie oczyszczać wewnątrz z resztek roślinnych jakie przyniosły ptaki do budowy gniazda. O czyszczeniu budek lęgowych piszemy w osobnym materiale dostępnym TUTAJ.
