Budki lęgowe dla małych ptaków w ogrodzie

Budka ma służyć ochronie ptaków, a nie być dla nich pułapką

Budki lęgowe powinny być mocowane do stabilnej konstrukcji. Mogą to być drzewa, altany, słupy i inne miejsca warunkujące odpowiednią wysokość. W trakcie silnych porywów wiatru budka nie powinna intensywnie się ruszać. Te przybite do pni drzew mogą oczywiście wykazywać się ruchem zgodnym z ruchem drzewa smaganego wiatrem, ale nic poza tym. Nie może budka lęgowa odpaść, bo grozi to rozbiciem jaj, czy też zabiciem piskląt.

Nie powinno się też tworzyć skupisk budek na małej przestrzeni. Wiele gatunków ptaków wykazuje terytorializm. Nie tolerują sąsiedztwa tuż za „ścianą” innego ptaka tego samego lub innego gatunku. Terytorializm wzrasta w okresie lęgowym, gdy zwierzęta dodatkowo pełnią funkcję obrońców swoich gniazd. Montując zatem budki lęgowe zachowajmy odległości od nich co najmniej kilkunastometrowe, choć przy wielu gatunkach lepiej, aby było to ponad 30 metrów. Są owszem gatunki, które lubią sąsiedztwo np. wróble czy szpaki i dla nich odstęp 2-3 metrów budki od budki jest odpowiedni.

Gdy nasze działki są małe nie idźmy w kierunku zasady „im więcej, tym lepiej”. Ptaki nie są głupie – jak im nie spasuje budka, ale i jej okolica to jej nie zasiedlą. Pusta budka nie jest oznaką troski o przyrodę, jeżeli przez lata nic jej nie zasiedla. Oznacza to, że jest albo źle zbudowana albo znajduje się w miejscu, które ptaki nie chcą wybrać do gniazdowania. To nie wina ptaków, że budki są puste.

Skoro decydujemy się pomagać ptakom w okresie lęgowym, to budki umieszczajmy w miejscach spokojnych, cichych, bez ciągłego ruchu człowieka i zwierząt. Ptaki karmiące pisklęta są bardzo na ruch wyczulone. Często przez kilkanaście, kilkadziesiąt minut wyczekują na wlot do gniazda i nakarmienie piskląt widząc ruch w pobliżu gniazda. Umiejscowienie budki lęgowej nie powinno wywoływać permanentnego stresu u ptaków o swoje pisklęta. Oczywiście niektóre gatunki są bardziej tolerancyjne na człowieka, zwierzęta, ruch samochodów, hałas itd., ale powinno nam zależeć właśnie na przyciąganiu do ogrodów gatunków płochliwych, które mają i tak bardzo trudne życie w dobie rozlewającej się urbanizacji.

Budki zwykle wiesza się na wysokości 3-5 metrów od powierzchni ziemi. Niektóre znajdują się do wysokości 8 m. Trzeba jednak wiedzieć, że niekiedy budka wisząca na 1-1,5 metra też może być zasiedlona przez ptaki, ale wówczas ryzyko pojawu drapieżników rośnie. Dobrze jest kierować otwór wlotowy do budki na stronę wschodnią. DIONP. W tym kierunku wiesza większość budek i bardzo dobrze je ptaki zasiedlają.

Nie zawsze świeżo zbudowane budki są od razu zasiedlane przez ptaki. Im dłużej wiszą, tym większa szansa, że z czasem zachęcą zwierzęta do ich zasiedlania.

Budki lęgowe nie mogą nigdy stać się łatwym łupem dla drapieżników ptaków. Gdy tego nie przemyślimy, to możemy zamiast ptakom pomagać narażać je na duże niebezpieczeństwo. Budka ma być zatem tak umieszczona, aby drapieżniki (koty, kuny, wiewiórki, inne ptaki). Pamiętajmy o tym, że koty w ogrodach są pożyteczne, bo pozwalają ograniczać choćby gryzonie, ale koty puszczone samopas to ogromne zagrożenie dla dzikich ptaków. O negatywnym wpływie kotów na bioróżnorodność wypowiada się nauka choćby w artykule dostępnym TUTAJ. Niekiedy pod i nad budkami wiesza się kołnierze ochronne np. z kolców, aby drapieżniki łatwo nie dostały się do środka.

Trzeba też pamiętać, aby budki lęgowe miały choć częściowe zacienienie, tak aby w upalne i słoneczne dni nie dochodziło do jej przegrzania się. Budki lęgowe nie mogą być szczelne jak niektórzy to rozumieją. To nie akwarium. Ruch powietrza jest wskazany. Dzikie ptaki to nie są zwierzęta domowe, one gnieżdżą się w warunkach zmiennej pogody, więc budka nie może być szczelna. Owiewanie gniazda powietrzem ma działanie prozdrowotne.

Pielęgnacja budki lęgowej

Budka lęgowa to nie dekoracja ogrodowa. Nie malujmy je na pstrokate kolory, nie impregnujmy chemią. Skoro chcemy natury w ogrodzie, to niech budki będą też naturalne. Nie instalujmy plastikowych tandet z Chin. Plastikowa budka lęgowa to zaprzeczenie ogrodnictwa i świadczy, że ten kto ją kupił kompletnie nic nie wie o ochronie przyrody. To taki typowy tandeciarz !!! Wstyd w ogóle pisać, ale trafiają się na działkach tacy „plastikowi” miłośnicy przyrody. Nawet hotele dla owadów i karmniki mają z plastiku. Żenada !!!

Pielęgnacja budki lęgowej polega głównie na corocznym sprawdzaniu jej konstrukcji. Musi być trwała. Wszystkie łączenia powinny trzymać. Gdy coś próchnieje, gdy się odrywa, to wówczas po sezonie lęgowym, w okresie późnej jesieni i zimy budkę można zdjąć i naprawić. Nie wolno tego robić od marca do 16 października, bo w tym czasie budkę lęgową traktuje się jako siedlisko chronione prawem.

Po 16 października do końca lutego budkę lęgową warto corocznie oczyszczać wewnątrz z resztek roślinnych jakie przyniosły ptaki do budowy gniazda. O czyszczeniu budek lęgowych piszemy w osobnym materiale dostępnym TUTAJ.

Autorzy: Paweł i Beata Bereś (Ogrodnicy DIONP)

Opracowano na podstawie własnego doświadczenia i literatury. Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019, poz. 1231 z późn. zm.). DIONP wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej www.dionp.pl